1950083379

ANALIZY

do życia 10 października 2000 r. w stolicy Kirgistanu Euroazjatycką Wspólnotą Gospodarczą (EaWG). Również ta organizacja wzorowana jest na Unii Europejskiej, podobnie jak inne projekty tego typu miała być „lokomotywą” współpracy na obszarze WNP. Jej funkcjonowanie stanowi kontynuację powstałego w 1996 r. tzw. Związku Celnego między Białorusią, Kazachstanem, Kirgistanem i Federacją Rosyjską, do których w 1998 r. dołączy! Tadżykistan¹⁵.

Udział Ukrainy w tym projekcie rozpoczął się dość późno i związany jest z odrzuceniem starań Kijowa przez Sojusz Północnoatlantycki (NATO) i Unię Europejską na początku XXI w. Powodem takiego obrotu spraw było łamanie praw człowieka i sprzedaż systemów obrony antyrakietowej „Kolczuga”, mimo międzynarodowego embarga, do Iraku. Wobec zaprzepaszczenia szans na „europejski wybór” Ukrainy zyskiwały na znaczeniu działania podejmowane przez Władimira Putina, mające na celu przywrócenie wpływów Rosji w „Nowej Europie Wschodniej”. W tym celu wykorzystane zostały właśnie instrumenty ekonomiczne¹⁶. Generalizując, można stwierdzić, że w okresie prezydentury W. Putina geoekonomizm stał się filozofią państwa rosyjskiego. Wszak zgodnie z zapisami „Doktryny polityki zagranicznej Federacji

¹⁵    Istorija, Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza [za:] http://www.evrazes.coni/about/historv. dokument pobrany 4 czerwca 2013.

¹⁶    F. S. Larrabee, Europa Wschodnia zagrożenia i szansa, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 4, 2006, s. 13.

Rosyjskiej”, przyjętej w 2000 r., za celowe uznaje się zwiększenie roli państwa w gospodarce. Służyć temu miał przede wszystkim sektor energetyczny¹⁷.

Inicjatywą wpisującą się w szerszy plan Kremla była Wspólna Przestrzeń Gospodarcza (WPG), która narodziła się na jesieni 2003 r., a stanowiła etap w budowie EaWG. WPG to nazwa własna strefy wolnego handlu, która miała przezwyciężyć niemoc dotychczas istniejących struktur na obszarze postradzieckim. Stronami porozumieniami stały się, prócz państwa-pomysłodawcy Rosji, także: Ukraina, Kazachstan i Białoruś. W rzeczywistości inicjatywa była pomyślana jako instrument intensyfikacji relacji z Kijowem. Współpraca z Białorusią nie wymagała już nowych instytucji, gdyż była realizowana przez Państwo Związkowe. Mińsk także, podobnie jak Ałma-Ata (ówczesna stolica Kazachstanu) od października 2000 r. wchodził w skład Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej¹⁸.

Decyzję o przystąpieniu do Wspólnej Przestrzeni ukraiński prezydent Leonid Kuczma uzasadniał chęcią przygotowania państwa do spełnienia wymagań stawianych przez UE. Argument ten wydaje się niedorzeczny, gdyż Moskwa nie ukrywała, że WPG stanowić ma konkurencję dla

¹⁷    Zob. więcej: M. Raś, Doktrynalne uwarunkowania polityki

zagranicznej Federacji Rosyjskiej    [w:] Polityka

Federacji Rosyjskiej wobec państw członkowskich WNP, pod red. M. Czajkowskiego i E. Cziomera Kraków 2006, s. 25-31.

¹⁸    2!ob. więcej: A. Eberhardl, Gra pozorów. Stosunki rosyjsko-bialoruskie 1991-2008, Warszawa 2008, s.72 .