1999020459

(5) ZJAZD UNII GEODEZYJNO-GEOKIZYCZNE.J 177

WŁADYSŁAW GORCZYŃSKI.

O potrzebie opracowania nowego Atlasu

klimatów świata¹).

Mapy izoterm, izohar oraz różnych innych czynników meteorologicznych spotykane są stale i ciągle w najrozmaitszych wydawnictwach naukowych, popularnych, fachowych i szkolnych; nawet w małych podręcznikach geografii dla szkół powszechnych niektórych krajów znajdujemy wielokroć te czy inne mapki klimatyczne.

Majtki te są zazwyczaj powtarzane ze starych wydań i są przeważnie reprodukowane bez zmiany w ciągu wielu dziesiątków lat. Zachodzi więc potrzeba poddawania ich periodycznej rewizji i stopniowego ulepszania jirzez uwzględnianie materiałów nowogromadzonych w różnych częściach świata.

Już lat pięćdziesiąt upływa od czasu wydania pierwszego ogólnego Atlasu Klimatologicznego świata, wydanego w Gotha w r. 1887 pod redakcją J. H a n n a. Zbiór map A. Buc h a n a, dotyczący temperatury, ciśnienia jiowietrza i przeważających wiatrów, zgodnie z wynikami ekspedycji Challengera wydany został w r. 1889.

W r. 1899 ukazał się dobrze znany Atlas Meteorologii nakładem Zakładu Geograficznego Bartholomew w Edynburgu, jako tom trzeci atlasu ogólnego jtod nazwą „Physical Atlas”.

Od tego czasu nie został opracowany żaden nowy komjdetny Atlas klimatów świata, chociaż ukazały się dość liczne monografie i zbiory map klimatycznych szeregu krajów lub większych terytoriów. Byłoby trudną rzeczą wyliczać tu te ojiracowania, wspomnimy więc tylko o paru najważniejszych. Sir Najder S h a w zebrał w swem „Manuał of Me-teorology liczne mapki zwłaszcza izonef i izoterm. Jeszcze obfitszy zbiór znajdujemy w obszernych monografiach Wł. G o r c z y ń s k i e-g o w „Pamiętniku Fizjograficznym”, wydanych osobno j>. t.:

1) „Nowe izotermy Polski, Europy i kuli ziemskiej z dodatkiem o charakterze klimatycznym Polski (z 37 figurami w tekście oraz 43 majiami izoterm miesięcznych i rocznych*’). In 4°, 286 stron tekstu (str. 1—195 z tekstem polskim i str. 196—286 z tekstem francuskim). Warszawa, 1918.

¹) Komunikat ten, zgłoszony przez Polski Komitet Geodezyjno-Geofizycz-ny na zebraniu walnem Unii Międzynarodowej Geodezy jno-Geofizycznej we wrześniu 1936 r. w Edynburgu, został wydany drukiem i rozesłany uprzednio członkom Asocjacji Meteorologicznej przez Sekretariat Unii w Paryżu. Zgodnie z wnioskiem autora i treścią tego komunikatu, ogłoszonego w języku angielskim p. t. ..A neto Climałoloyical Atlas for the World", zapadła w dniu 18 września 1936 r. uchwała Asocjacji Meteorologicznej Unii powyższej o zamianowaniu specjalnego Komitetu studiów nad Atlasem (Investigations Committee) w składzie następującym: Hesselberg (Oslo), W eh r 16 (Paris), Schmidt (Wien), Kin cer (Washington), Gorczyński (Warszawa). Prowadzenie spraw Komitetu powierzono Wł. Gorczyńskiemu z niewielkim zasiłkiem z funduszów Unii na niezbędne wydatki rzeczowe w celu zebrania potrzebnego materiału co do strony technicznej projektowanego Atlasu.

Przegląd Gtograficzny, t XVI, IS36    12