tpn 1 2248
7301

O insolacyi ziem polskich.

napisał

Władysław Gorczyński.

Wstęp.

Przez insolacyę rozumiemy ilości lub sumy ciepła, otrzymywane przez jednostkę powierzchni ziemi w ciągu rozważanego okresu czasu. Aby sumy takie obliczyć, trzeba dla danego punktu lub dla całego szeregu miejscowości znać: 1) stosunki usłonecznienia, 2) natężenie promieniowania słonecznego, dochodzącego w różnych czasach do powierzchni ziemi. Zaczynamy od rozważenia stosunków heliografi-cznych na ziemiach polskich.

I. Usłonecznienie.

Najdłuższą seryę spostrzeżeń na ziemiach polskich posiada Kraków, gdzie od połowy 1883 r. bez przerwy jest czynny heliograf; obserwacye krakowskie należą wogóle do nielicznego szeregu punktów, posiadających już z górą dwudziestopięcioletni materyał dla usłonecznienia. Jest rzeczą ważną zaznaczyć, że materyał krakowski jest pełny, porównywalny i wiarogodny; to samo powiedzieć można o interesujących nas stacyach, których wyniki ogłasza Instytut Meteorologiczny w Berlinie. Natomiast punkty heliograficzne, położone np. na Podolu, Wołyniu i Ukrainie i opracowywane przez Obserwa-toryum Petersburskie, wykazują liczne przerwy i braki, w części spowodowane niedokładnością używanego tam heliografu fotograficznego (systemu Wieliczki).

Grupując materyał krakowski w pięciolecia, otrzymamy tabelę poniższą. (Patrz str. 162).

Z danych Tab. I. uderza przedewszystkiem stopniowe zmniejszanie się średnich rocznych; gdy przeciętna suma godzin słonecznych wynosiła w Krakowie okrągło 1790 (średnia dzienna 4,9) w pięcioleciu 1886 — 1890, to w pięcioleciu 1896—1900 mamy przeciętnie tylko

Encyklopedya polska.    11