tpn 1 22486601

Hydrografia ziem polskich.

napisał

Ludomir Sawicki.

§ 1. Wstęp. Woda jest niezmiernie doniosłym czynnikiem w upostaciowaniu powierzchni ziem polskich, a więc krajobrazu polskiego; równocześnie jest ona też podstawą rozwoju życia, tak roślinnego, jak zwierzęcego i ludzkiego. Miejscami człowiek może się uwolnić z zależności od naturalnych zasobów wody, budując wodociągi, nawodniając okolicę sztucznie, ale wogóle kultura ziemi, a zatem też sposób życia i zarobku przeważnej części ludności ziem polskich zależy zupełnie od ilości, jakości i przebiegu wód nad- i podziemnych.

§ 2. Opady. Ile wody wogóle na polskie ziemie deszczami i śniegiem spada i jaki jest rozkład opadów w przeciągu roku, wykazano w rozdziale o klimacie. Z czynników tam omówionych prze-dewszystkiem następujące zasadniczy wpływ wywierają na hydrografię Polski: 1) pod względem opadów różnią się dwie krainy Polski, mianowicie kraina górska i niżowa; średnia wysokość opadów na niżu wynosi 550—600 mm, w górach dochodzi do 1200 i 1400 mm; 2) opady te nie są równomiernie rozłożone na pory roku: maximum opadów przypada na początek lata, na niżu na lipiec, opady opóźniają się trochę nad wybrzeżem Bałtyckiem (sierpień, a nawet wrzesień), w górach Karpackich zaś spadają już w czerwcu; ich minimum przypada na koniec zimy (luty), nad Bałtykiem dopiero na marzec, a nawet i kwiecień; 3) część opadów rocznych spada jako śnieg, przeciętnie 10— 20% (na wybrzeżu tylko 10%, na Śląsku 13%, a w Warszawie 18%). Trwanie pokrywy śnieżnej wynosi odpowiednio od 40 -100 dni i rośnie ku wschodowi. Na wiosnę zasób śniegu przemienia się nagle w wodę i przedstawia wtenczas z\\ ykle wartość 150—250 mm i więcej wody.

§ 3. Spotrzebowanie wody przez roślinność. Co dzieje się z znacznemi ilościami wody, spadającej corocznie na ziemie polskie?