1999020695

48 STANISŁAW KOtiCZAK (48)

gów południowych i wschodnich. Na brzegach wschodnich mamy silne odgałęzienia dośrodkowe.

W warstwach głębszych prądy są słabsze i bardziej wypadkowe; jedynym utworem stałym jest prąd zasilający rów alandzki. Warstwy denne biorą słaby udział w krążeniu. Prąd denny idący z morza Północnego i niosący ciężką wodę, wlewa się do basenu Arkońskiego, z tam-tąd do basenu Bornholmskiego, dalej do Centralnego, następnie rozdziela się do zatoki Fińskiej i Botnickiej. Wody nieckowe nie biorą w ogóle udziału w krążeniu; woda w nich, bardzo ciężka, przelewa się z jednej kotliny do drugiej pod wpływem nieokresowyeh impulsów, idących z oceanu.

1 omiary szybkości prądu były robione, choć dorywczo, i u wybrzeży polskich, na przekroju Gdynia—Hel. W dniu 23.VIII.1983 zmierzono szybkość prądu, która wyniosła 1,4 m'sek czyli 5,5 km/godz., a na głębokości 40 metrów 0,93 m/sek = 3,5 km/g.

10. WYMIANA WODY Z OCEANEM.

Inteiesującą jest rzeczą stwierdzić, ile wody Bałtyk oddaje do morza Północnego i ile w zamian otrzymuje wody słonej. Pomiary prowadzone w tym celu oddawna na licznych statkach latarniczych w morzu Bełtów, wykazały przede wszystkim stosunek prądów' wychodzących i wchodzących przez cieśniny. Tak na przykład wynosiły:

Miejsce obserwacji:    Liiso    Trindeken    Warberg    Anholt    Drogden

Prądy wychodzące    .    .    77%    73    57    52    63

Prądy wchodzące .    .    .    23%    27    43    48    37

Zależność prądu od kierunku wiatru była następująca:

Na statku latarniczym Gjedser-riff:

Przy wiatrach    Wschodnich

Pył prąd wchodzący w 14%

„ wychodzący w    80

Nie było wcale prądu w 6

Zachodnich	Ciszy
38%	18% obserw
54	82
7	0

W idać stąd, że nawet przy wiatrach zachodnich przeważa prąd wychodzący, przy braku wiatru zaś mamy w 82% ohserwacyj prąd płynący w stronę morza Północnego. Przebieg roczny tych stosunków', ob&eiwowanj na tymże statku, jest następujący: prądu wychodzącego z Bałtyku jest na wiosnę 70%, latem 00% (mniej, bo dużo wiatrów zachodnich i duże parowanie), jesienią 09%, a zimą 71 %. Pod względem ilościowym Jacobsen (20) z bezpośrednich pomiarów przepływu wyznaczył, że w średniej wieloletniej w ciągu ^ł/₁₂ części roku uchodzi <. Bałtyku do morza Północnego OH,9 km\ zaś z prądem dennym wlewa