2091576750

Głód mieszkaniowy i sposoby jego nasycenia.

Niemilknące nawoływania prasy, niezliczone dyskusje, konferencje i wiece, odbyte w ostatnich latach w palącej tej sprawie, podkreślają dostatecznie doniosłe jej znaczenie społeczne. Bo też niema pcprostu drugiej podobnej sprawy, w której pomyśl-nem załatwieniu byłyby zainteresowane wszystkie warstwy ludności i Państwo iako całość, dbające o dobro obywateli i swój rozwój gospodarczy.

Pod naporem solidarnej opinii publicznej i w zrozumieniu wielkiej wagi problemu mieszkaniowego wydał Rząd ustawę o rozbudowie miast z dnia 29 kwietnia 1925 r. Społeczeństwo odetchnęło z ulgą, przywiązując do tej ustawy najśmielsze nadzieje. Niestety, w oczekiwaniach swoich doznało gorzkiego zawodu.

Stwarzając iunchisz budowlany z kredytów zagranicznych. opłacanych po 9%. a udzielanych w kraju na 6%, Rząd obciążył społeczeństwo obowiązkiem pokrycia różnicy w oprocentowaniu, za pomocą 6%-ego podatku od lokali i l^aó-ego od niezabudowanych placów'. Z tytułu tych podatków Magistrat warszawski ściągnął w r. 1925 około 12 milionów zł., podczas gdv Rząd w tym samym czasie wwpożvczvł tylko 25 milionów złotych z funduszu budowlanego. Ponieważ różnica oprocentowania cd sumy powyższej (z 6% na 9%) nie wynosi nawet pół miliona za niepełny okres 8-o miesięczny, przeto Magistrat z racji niesionej pomocy budującym się ściągnął 24 razy tyle, ile ściągnąć był powinien. Nikt z tego powxxlu zarzutu nie podnosi. Jeśli to zaznaczam, to właśnie po to, aby unaocznić, komu należy, iż pożyczki zagraniczne, droższe cd poszukiwanych o jeden, półtora czy wiecej procentów*. uszczerbku Państwu nie wyrządza, przeciwnie: źródła podatkowe sie wzmogą, a społeczeństwo z łatwością ciężarom podoła, zwiększywszy swe zasoby przez ożywienie mchu budowlanego. Bo intensywny ruch budowiany musi podnieść dobrobyt jogólny. Czyż potrzeba tłumaczyć: dlaczego?

Słyszy się często dowodzenia, że gdy przemysł budowlany ruszy z miejsca, to pociągnie za sobą kilka pokrewnych przemysłów* wytwórczych. Twierdzenie to jest nieścisłe. Pozw^rol<? je sobie rozszerzyć i pogłębić. Wzmożony ruch budowlany¹ ocuci z martwoty wiele dziedzin życia gospodarczego, napozór bardzo odległych od budownidtwa. Przemysł i handel różnych odmian ożywia się jednocześnie.

Bezdomny czy tułający się katem, osiadłszy na własnych śmieciach, zmuszony będzie nabyć meble. obrazek na ścianę, chodnik na podłogę, naczynie kuchenne, firankę do okna, palmy, kwiaty i t. p. Wzmoże sie wiec przemysł rzemieślniczy, kupiecki i artystyczny, przędzalniczy, ogrodniczy, ceramiczny i in.

Warszawa potrzebuje około 3.000 domów wielopiętrowych czyli około 40.000 lokali o 120.000 izb mieszkalnych dla całkowitego zaspokojenia głodu mieszkaniowego. Zgodnie z koncepcja ustawy o rozbudowie miast o 10-letnim okresie realizowania programu rozbudowy, trzebaby budować rocznie 300 wielopiętrowych domów o 4.000 lokali względnie 12.000 izb mieszkalnych. Koszt budowy domu o 4-ch piętrach i parterze na średniej parceli budowlanej (850 m.² — podwurze 170 m.‘).

tj. 680 nr. zabudowanej powierzchni czyli około 12.C00 nr*, budowy, po cenie zł. 45 — 50 za metr sześcienny, średnio wynosi złotych 570.000. Potrzeba więc rocznie dla samej Warszawy 170 mili. zł., aby* stopniowo zaradzać głodowi mieszkaniowemu, który przy wytrwałem stosowaniu takich dawek w ciągu lat 10 w zupełności ustąpi. Wobec tego jasne jest dla każdego, że dotychczasowe zastrzyki po kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt milionów rocznie, stosowane przez Rząd, do celu nie prowadza, a w najlepszym razie odsuwają go w przyszłość ściśle nieokreślona, może na 100 i więcej lat.

Rozważmy teraz stosunek kosztu budowy lo-kalri do realnej, życiowej skuli komornego.

Inteligent, majster, nauczyciel, urzędnik z rodzina, zarabiający od 300 do 400 zł. m esigeznie, winien zajmować minimum 2 pokoje z kuchnią. Budowa lokalu o 2-cli pokojach z kuchnią kosztuje od 12 do 14 tysięcy, średnio 13 tysięcy złotych.

Ponieważ kapitał prywatny pobiera 2% mieś., komorne od 2-cli pokoi z kuchnią wyniesie 250 zł. miesięcznie, co jest dla szerokich sfer lokatorskich .niedostępne. Kto zarabia średnio 300 zł., może płacić rnaximum Vg, a z nadwyrężeniem ogólnego budżetu % swego dochodu, czyli 60, najwyżej zaś 70 zł. może płacić komornego, co stanowi od kosztu budowy 13.000 zaledwie 5%, przeto przez długie jeszcze lata kapitał prywatny nie pójdzie na budowy. także dla następujących przyczyn:

1) Wskutek dużego ryzyka kosztu budowy, t. i. wahania cen materiałów i robocizny: 2) wskutek żądania lokaty na odległe terminy (amortyzacja) i wskutek niezupełnie zakończonej stabilizacji waluty i niemożności osiągnięcia w> budowie rynkowych procentów; 3) wskutek drożyzny materiałów budowlanych i robocizny; 4) wskutek niepo-.miernie podrażających budowlę ..kosztów generalnych*'. ciężarów¹, opłat, świadczeń socjalnych i. podatkowi bezpośrednich, jak np. 2. 5% obrotowy — (brutto) jest w budowie okropnie nadmierny; 5) skutkiem ustaw wyjątkowych, jak ustawa •o Ochronie Lokatorów i t. p. dekretów' i projektów ustaw, ograniczających rozporządzanie własnością prywatna.

Kapitał prywatny pójdzie na budowę, gdy da równe oprocentowanie, jak na krótkoterminowej lokacie.

Nastąpi to wtedy, kiedy nastaną czasy, gdy szerokie sfery społeczeństwa będą miały możność zapracowania, zarabiania i odkładania oszczędności i będą poszukiwać pewnej lokaty, a więc niżej oprocentowanej. na hipotekach, jednak na nieruchomościach niewywłaszczonych dekretami, to jest wtedy. gdy bedzie zmieniona ustawa, uszczuplająca prawa swobodnego dysponowania własnością pry-w-atną, co wzbudzi zaufanie do lokat na nieruchomościach, lokat w budowie.'

A kiedy powstanie możność zarabiania?

Wtedy, gdy będzie zmieniona ustawa, ograniczająca wolność pracy wogólc.

W te i chwili, nawet nie negując zasady S godz. dnia pracy wogóle. absurdem jest stosowanie w przemyśle budowlanym, sezonowym, ośmiogodzinnego dnia pracy, gdyż przemysł ten jest tiza-