2121401838

MODLITEWNIK KRÓLEWICZA ALEKSANDRA 85

okruchy źródłowe pozwalają złączyć z książką imiona niemal wszystkich królewiczów, którzy, w przeciwstawieniu do niepiśmiennego podobno ojca, otrzymali staranne wychowanie. Najstarszy Władysław (ur. 1456), który już w pacholęcym wieku wygłaszał łacińską orację \ sławiony przez posłów polskich w 1471 r. w Kutnej Horze z powodu swego wykształcenia i ukochania nauki², miał jeszcze przed opuszczeniem Polski księgozbiór złożony z dzieł religijnych, utworów klasyków i mistrzów humanizmu ³. Rozstawszy się z ojczystą ziemią, przeniesie swe upo-

¹ Podobnie jak i bracia Kazimierz, Olbracht i Aleksander, Cod. epist. I. 2, 338—43; ms. B. Jag. 126, s. 156—157; ms. 423, k. 264—267; ms. 2367, k. 441, 444. Zob. też Dłuoosz, Hisł. Pol. V, 518, r. 1469, mowa król. Władysława; 523, r. 1469, polska mowa Kazimierza; 571, r. 1472, mowy łacińskie Kazimierza, Olbrachta i Aleksandra.

* «non duce paedagogo, sed instinctu suo litterarios ludos irrepsit, ab ineunte pueritia Cracoviae so p h is t as, philosophos, poetas adivit, fre-quentavit dialecticorum scholas et philosophando disputandoque corpus si-mul et animum adauxit»; Cod. epist. saec. XV, I. 2, nr. 220.

³ Dłuoosz, Opera I, 631 w liście bez daty (ok. 1470) do niewymie-nionej osoby mówi między innemi: «Opusculum Poggii de miseria condi-tionis humanae a tua Paternitate missum de manu exhibitoris litterarum ac-cepi, illudque illustrissimo domino praememorato et suis germanis cum partis tuae officiosissima commendatione praesentavi, qui illud in accep-tum retulit et pro gratissimo munere acceptavit, in suam quoque privatam retulit bibliothecam, lectione illins iuxta ac caeterorum a te missorum furtivis temporibus et dum a certis occupationibus abest, usurus, memoriter retinens singulas historias et de ingenuo amore et de belli galłici et anglicani exortu a te missas, caeterorum libellorum missionem a tua Paternitate pollicilam interim aequo animo operiemur*. Szczęśliwie zachowany odpis dziełka Poggia w ms. B. J. 515, s. 333—379 wraz z ciekawym listem dedykacyjnyn ofiarodawcy, który nawołuje królewicza, by poznał życie i unikał zasadzek losu, odsłania nam zarówno nieznanego adresata, mianowicie kanonika wrocławskiego Mikołaja Merbotha z Nissy, jak i pozwala odnieść z zupełną pewnością powyższą relację o bibljotece do osoby Władysława. Bibljofilskim zainteresowaniom Władysława jako króla czeskiego (1471) i węgierskiego (1490) poświęcono niewiele uwagi. J. Csontosi, Ulaszlónak ajanlott kezirat a konstantindpolyi Eszki Szerailban, w Magyar Konyv-szemle 1890, 26—44 podaje opis kodeksu pochodzącego z bibl. Władysława z kazaniem Rannussiusa wygłoszonem na dworze królewskim; zob. też Ungańsche Re-vue 1889, IX, 537. Kilka wiadomości o kodeksach Władysława i jego stosunku do książki przynosi: Magyar Konyv-szemle 1884, 322—323; W. Wein-beroer, Beitrage zur Handschriftenkunde / (Die Bibliotheca Corvina), Sitz.-ber. d. k. Akad. d. Wiss. philos. hist. KI. 1908, Bd. 159, VI, 6—7; A. Hevesy, La bibliothegue du roi Matthias Corvin, Paris 1923, 36—40. O stosunkach Wła-