2181687611

51

Metoda gramatyczno-tekstowa jedynie w części nawiązywała do mało efektywnego sposobu nauczania języka obcego na bazie tekstów (metoda gramatycz-no-tłumaczeniowa). Celem jej nie było poznanie języka drogą tłumaczenia i analizy gramatycznej zwartego tekstu, ale wykształcenie użytecznej w studiowaniu sprawności. Wiadomo było bowiem, że student cudzoziemiec miał więcej trudności w przystosowaniu się do systemu uczenia się w szkole wyższej niż przeciętny polski maturzysta (uboższy słownik, braki merytoryczne, kłopoty adaptacyjne itp.). Trzeba było zatem zapoznać go z nową techniką pracy, która ułatwi mu samodzielne poszukiwania twórcze, dokonywanie selekcji treści przekazywanych na wykładach, ćwiczeniach i uzyskiwanych przy okazji własnych lektur²⁴.

Powyższe rozważania nie wyczerpują wszystkich metod nauczania języka polskiego jako obcego ani też nie uwzględniają wielu innych działań metodycznych, nienazwanych dotąd, lecz stale i systematycznie podejmowanych przez nauczycieli SJPdC UŁ. Jest to jedynie próba uogólnienia kilku istotnych, praktycznych sposobów działania, zmierzających do rozbudzania u studentów cudzoziemców aktywności językowej, która ma im umożliwić podjęcie studiów w polskich uczelniach wyższych.

Niezmiernie ważnym elementem procesu dydaktycznego w SJPdC w Łodzi było stworzenie odpowiednich warunków pracy, gdyż każdy podejmujący jakiekolwiek działanie, a więc także wykładowca i student, musi mieć zewnętrzną i wewnętrzną możność wykonania zadania dydaktycznego. Tadeusz Kotarbiński napisał, że „zewnętrzna możność zachodzi, gdy nic poza obrębem samego sprawcy nie udaremnia urzeczywistnienia jego zamiaru", a wewnętrzna występuje wówczas, gdy sprawca - w danym przypadku wykładowca i student cudzoziemiec - „posiada niezbędne dyspozycje, które jak się zdaje, można sprowadzić do czterech rubryk, mianowicie: woli, siły, wiedzy i sprawności”²⁵.

Tak więc podstawową zasadą uczenia się jest odpowiednia motywacja, gdyż „uczenie przebiega najskuteczniej i prowadzi do najtrwalszej wiedzy wówczas, gdy uczący się jest motywowany, to jest, kiedy posiada swój udział w podejmowaniu aktywności”²⁶.

Z tego wynika, że niezmiernie ważnym ogniwem procesu dydaktycznego było stworzenie „ładu zewnętrznego i wewnętrznego”²⁷, który był czynnikiem mobilizującym do działań dydaktycznych zarówno wykładowców, jak i słuchaczy. Polegał on na:

- zapewnieniu właściwych dla procesu dydaktycznego warunków materialnych i organizacyjnych;

²⁴    J. Michowicz, M. Strąk, Niektóre..., s. 56.

²⁵    T. Kotarbiński, Wybór pism, t. 1, Warszawa 1957, s. 136.

²⁴ J. Michowicz, Organizacja..., s. 136.

²⁷ W. Zaczyński, Dydaktyka, [w:] B. Suchodolski (red.), Pedagogika, Warszawa 1977, s. 14.