klsti057

70 K. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA

wyobrażony na fig. 51, albo też — i to znacznie częściej - bywa podobne do biczyska, na którego końcu znajduje się pętla. Chwyta się niem, ~~    ~ prowadząc pętlę ostrożnie a zwolna przez

f i    głowę stojącej"^-"spokojnie ryby (szczupak,

l I    “pstrąg) i_ następnie ją ządzierzgując. Roz-

\ /    powszechnienie tego narzędzia bynajmniej

nie jest ciągłe. Znamy je z pewnych oko-i    lic Słowiańszczyzny bałkańskiej, z Czech,

J    z niektórych okolic ruskich Karpat i t. d.

52. Drewniany haczyk do wędki. Gub. Nowgorod, Wielkorus (właściwie haczyk przedstawiony na tym rysunku jest typowy dla Karelów nowogrodzkich, ale dość podobne są używane i przez Wielkorusów w gub. Nowgorod, Twer, Ko-stroma, Władimir, Moskwa). Wg L. Sabanejeva, Ryby Ros-sii, 1.1, r. 1892, str. 129, fig. 39.

Gdy chodzi o rdzenną Polskę, znalazłem je dotychczas w niewielu okolicach; natomiast pospolicie spotykałem je na północy polskiej Białorusi. Według ihformacyj J. Janki w Rosji ma być całkiem nieznane; ale bardzo wątpić można w dokładność odnośnych danych. L. Sabanejev (Ryby Rossii, t. I) zna sidło na szczupaki; jednak nie podaje, do jakich krajów odnosi się jego opis. Poza terenami słowiańskiemi sidło jest używane na Węgrzech, w Niemczech etc. — Z całą niemal pewnością sądzić można, że dawniej dobywano też większe ryby (np. rosłe szczupaki etc.) zwłaszcza w okresie tarcia zapomoca .atEzfllania-z-lu.ka- Dziś zamiast łuku używaną jest tu i owdzie na wschodnich obszarach Słowiańszczyzny b rją ń pąjjią.

53. Sposób zakładania przynęty na drewniany haczyk (patrz uwagę pod fig. 52). Wg L. Sa-banejeva, 1. c., str. 130, fig. 40.

87. Przejdźmy teraz do zapoznania się z^pomocniczemi urzą-dzenianu rybackiemi,mającemi kształt płotów (porówn, § 58). Płoty takie, o ile są grodzone wpoprzek wód bieżących, w postaci mniej więcej prostolinijnie lub zygzakowato" biegnących ścianek,

-~ZTyą śię~3~a~ż~ami. Zwykle śą “one używane w kombinacji wierszami (patrz o tem § 92); w wielu jednak okolicach (z wła-szcza małoruskich i południo. wo-słowiańskich) ^bywają sto-sowane i przy połowie~~kłÓ-Jjnami lub siatkami.' W takich wypadkach w gardzieli, jazu, którędy bieży główny prąd wody i płynie wszystka ryba, urządza się rodzaj podwyższonego siedzenia dla rybaka- (ob tabl. I, li. Niekiedy jazy śą grodzmfe~w~ten sposób, że same przez się wystarczają do schwytania się ryby. Tego rodzaju urządzenia opisano np. z Dobrudży, gdzie są używane przez tamtejszych Rusinów (ob. fig. 55). Ryba, wracając z rozlewisk z wodą wiosenną, spływającą do Dunaju, musi prze-

Jaz rybacki (garda) na rzece Morawie, Stalać, Serbja.