5
Oddziaływania międzycząsteczkowe, dla obojętnych molekuł zwane też oddziaływaniami van der Waalsa - przy odpowiednio dużej odległości między cząsteczkami zdominowane są przez oddziaływania elektrostatyczne (zwłaszcza, w zależności od orientacji wzajemnej, przyciąganie lub odpychanie między7 trwałymi dipolami), oddziaływania indukcyjne (przyciągające, związane z utworzeniem w cząsteczce niepolamej dipolu indukowanego) i oddziaływania dyspersyjne (zwane też Londonowskimi, przyciągające, związane ze wzajemną korelacją ruchów7 elektronów w obu molekułach).
Wiązanie wodorowe - znacznie silniejsze, o typowej energii około 20 kJ/mol, występuje w układach, w których atom wodoru znajduje się między7 dwoma silnie elektroujemnymi atomami O. N lub F, i z jednym z nich tworzy silne wiązanie kowalencyjne spolaryzowane a z drugim wiązanie wodorowe. Wiązanie wodorowe określa na przykład strukturę i właściwości ciekłej wody.
Zadania i problemy
1. Wy mienić charaktery sty czne w łaściwości gazów, cieczy i ciał stałych.
2. Nary sować wykresy zależności objętości gazu od ciśnienia dla T = const i objętości od temperatury dla p = const. Zapisać równaniem odpowiednie prawa Boyle a i Gay Lussaca (Charlesa).
3. Jaką zasadę trzeba jeszcze uwzględnić, by z tych dwóch praw dojść do równania stanu gazu doskonałego? Zapisać równanie Clapeyrona; wyjaśnić, jaki jest sens stałej R i obliczy ć jej wartość w7 J/K mol (korzystając z zasady Avogadro).
4. Nary sować schematycznie jak zmienia się współczynnik kompresji Z = pV/RT z ciśnieniem dla 1 mola gazu doskonałego i 1 mola metanu w temp. 200 °C i -70 °C. Wyjaśnić przyczyny różnic i pow iązać je z rów naniem van der Waalsa.
5. Wymienić znane oddziaływania międzycząsteczkowe i wyjaśnić krótko ich naturę.
6. Dla 1 dm3 wodoru w warunkach normalnych obliczyć liczbę moli oraz (z równania Clapeyrona) jak zmieni się jego objętość przy dwukrotnym zwiększeniu ciśnienia oraz temperatury.
7. 14.05 g suchego lodu umieszczono w objętości V = 54.00 cm3 i ogrzano do temperatury 235 °C. Obliczyć ciśnienie zakładając, że C02 zachowuje się jak gaz doskonały.
Zadania dodatkowe
8. Obliczyć ciśnienie C02 z zadania 7. korzy stając z równania van der Waalsa.
Stale: a = 0.364 m6 Pa mol'2, b = 42.7 ’ 10'6 m3 mol'1.
9. Jak wytłumaczyć na gruncie teorii kinety cznej, że ciecze są praw ie nieściśliwe, a ich ściśliwość rośnie ze wzrostem temperatury.
10. Obliczyć jaki procent objętości 1 cm3 tlenu w warunkach normalnych (T = 273.15 K i p = 1013.25 hPa) zajmują cząsteczki tlenu a jaki pusta przestrzeń, wiedząc, że średnia odległość między cząsteczkami tlenu 3.7 nm jest 13 razy7 większa od średnicy 02 a objętość molowa tlenu w warunkach normalnych wynosi 22.39 dm3 ?
11. Dla danych z zadania 10 (1 cm3 tlenu) obliczyć procent objętości zajętej przez pustą przestrzeń pod ciśnieniem 400 razy większym.
12. Jak teoria kinetyczno-molekulama opisuje gaz doskonały?
13. Zaproponow ać, jak obliczyć średnicę cząsteczki ciekłej wody? W jakiej temperaturze można ją obliczyć najdokładniej?
Zadanie domowe: Na następne Proseminarium przygotować najważniejsze właściwości grupy litowców.