2212788092

Studia i Refleksje 23

mogło się najpełniej wyrażać poprzez działania wychowawcze łączące harmonijnie owe cechy „polityki", „pracy", „zabawy". Jeżeli przyjrzeć się bliżej praktyce działalności programowej ZMS, można postawić tezę, ze zachowywana była w zasadzie równowaga i właściwe proporcje między tymi obszarami działania. Ale właśnie „w zasadzie", ponieważ w różnych okresach istnienia ZMS pojawiały aię „przechyły", zachwiania równowagi i proporcji, co wywoływało różne reperkusje, najczęściej krytykę z zewnątrz, ujemne oceny skuteczności wychowawczej ZMS. W pierwszych latach istnienia ZMS, jak pisze Bogdan Hillebrandt, przeważała w jego działalności problematyka kulturalno-rozrywkowa. natomiast nie prowadzono w organizacji systematycznej pracy szkoleniowej. Dopiero po VI Plenum KC ZMS w październiku 1958 roku zalecono, aby ogniwa ZMS większą wagę przywiązywały do pracy ideoewo-szkoleniowej, a ograniczały działalność rozrywkową. Przykłady tego typu dysproporcji i zachwiań można znaleźć i w innych dziedzinach. Nie można jednak na tej podstawie formułować całościowych ocen podważających wkład ZMS w działania socjalizacyjne młodego pokolenia.

Opisywanie działalności programowej ZMS według podziału na politykę, pracę i zabawę wydaje się niecelowe i byłoby raczej sztuczne Jak bowiem wytyczyć precyzyjną, ostrą granicę między tymi obszarami, jeżeli istota sprawy polega na efektywności wychowawczej podejmowanych inicjatyw, zadań i przedsięwzięć? Wszędzie, czy to we współzawodnictwie pracy, czy w działalności oświatowej i kulturalnej, szkoleniu politycznym, sporcie, turystyce, chodziło o aspekty wychowawcze. Inna rzecz czy i w jakim stopniu udawało się te cele osiągać. Będzie jeszcze o tym mowa.

Mówiąc o programie działalności ZMS, warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt: stosunek między oryginalnością a naśladownictwem, bądź jak kto woli. ciągłością i kontynuacją. Wspomniałem juz o tym wcześniej, ale uważam, ze właśnie w tym miejscu rzecz zasługuje na nieco szersze potraktowanie. ZMS, jak wiemy z dokumentów programowych, bardzo mocno podkreślał, przynajmniej u początków swego istnienia, że pragnie być związkiem młodzieży o charakterze socjalistycznym, jeśli idzie o platformę politycznego określenia się, ale całkowicie odmiennym od ZMP Dotyczyło to zarówno treści programowych, nazewnictwa struktur organizacyjnych, jak i - bodaj przede wszystkim - sposobów, form i metod realizacji swych zadań.

Aby pozyskać zaufanie młodych w tych środowiskach, które miały być obszarem wpływów i bazą członkowską powstającej organizacji, a którzy w wysokim stopniu, jako członkowie ZMR byli tylko formalnie, bez głębszych motywacji ideowych, związani z tą organizacją, ZMS musiał me