2212788136

Studia i Refleksje 43

współodpowiedzialności Związek pojmował głównie jako działania o charakterze nacisku, kontroli społecznej, „patrzenia na ręce" władzy, krytyki. Towarzyszyły temu samodzielne inicjatywy i działania mieszczące się w kategoriach udziału mas w rządzeniu

Z czasem, w miarę stabilizowania się sytuacji społeczno-politycznej w kraju, opadania fali popażdziermkowego poruszenia, precyzowania charakteru ustroju, systemu politycznego, kierunków rozwoju Polski, a na tym tle krystalizowania się charakteru ideowopolitycznego i programu Związku, następowały zmiany w rozumieniu i praktycznym stosowaniu zasady współuczestnictwa i współodpowiedzialności. Na pierwszy plan wysunięto postulat instytucjonalnej obecności Związku w wybieralnych organach władzy państwowej parlamencie, radach narodowych, w strukturach związków zawodowych i samorządu robotniczego, w organizacjach społecznych, które zajmowały się głównie młodzieżą. Dzięki temu ZMS zyskiwał szerokie możliwości prezentowania swego stanowiska, formułowania propozycji, podejmowania decyzji w kwestiach żywotnie ważnych dla młodego pokolenia Bardzo wiele zależało od „jakości" przedstawicieli ZMS uczestniczących w tych gremiach W każdym razie działalność ta była dobrą szkołą przyswajania wiedzy o tym, czym jest rządzenie, podejmowanie decyzji odpowiedzialność, stanowiła ważny czynnik w rozwijaniu współpracy ZMS z innymi podmiotami, w harmonizowaniu celów i sposobow rozwiązywania problemów. W tak rozumianej i realizowanej „koegzystencji" me istniały poważniejsze zagrożenia dla samodzielności i samorządności ZMS jako organizacji o wyraźnie zdefiniowanych funkcjach ideowo-wychowawczych, stosującej własną metodykę działania, rozmącą się zasadniczo od metod administracyjnych typowych dla organów sprawowania władzy. Ale z biegiem czasu sytuacja ulegała zmianom: przybywało decyzji politycznych idących w kierunku zwiększania kompetencji i wpływu instytucji państwowych na całokształt życia w kraju, umacniania tendencji centralizacyjnych Wpływ na to miały różne czynniki natury systemowej, narastające napięcia społeczne - „przepychanki" z inteligencją w kwestiach kultury, nauki, wolności słowa, wydarzenia marca 1968, zaburzenia na Wybrzeżu w roku 1970. Nie mogło to me rzutować na działalność ZMS

Następowały korekty jego programu, zwłaszcza pracy ideowo-politycznej, do czego przyczyniało się w pewnym stopniu buszowanie „poszukiwaczy sprzeczności" W konsekwencji zmieniało się usytuowanie ZMS i jego pozycja w życiu społecznym. Związek „pozbywał się", nie zawsze z własnej woli. pewnych elementów swojej programowej działalności, które były symbolem owego programowego hasła o braniu swoich spraw w