2212788621

także funkcję przypisu. Dla frazeologizmu języka polskiego podano jego formę słownikową wraz ze znaczeniem idiomatycznym i łączliwością leksykalną (zwykle w oparciu „Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny” S. Bąby i J. Liberka, Warszawa 2003 - w komentarzu oznaczono (BL 2003: 299) lub „Uniwersalny słownik języka polskiego” pod. red. S. Dubisza, Warszawa 2003 - w komentarzu oznaczono (Dubisz 2003, t. 1: 977). W komentarzu zamieszczono również niemiecki ekwiwalent słownikowy opisany w polsko niemieckich źródłach leksykograficznych („Duży słownik polsko -niemiecki” PONS, Poznań 2004 - w komentarzu oznaczony jako: (PONS 2004: 160) i „Wielki słownik polsko-niemiecki” J. Pipreka i J. Ippoldta, T. Kachlaka, A. Wójcik, A. Wojtowicz, Warszawa 1995 - w komentarzu oznaczony jako: (PI 1995: 554). Kolejną czynnością było sprawdzenie, czy w języku niemieckim funkcjonuje frazeologizm zastosowany w przekładzie (zwykle w oparciu o słownik „Duden” in 12 Banden, Bd. 11 -„Redewendungen. Wórterbuch der deutschen Idiomatik”, Mannheim 2002 - w komentarzu oznaczono np. (Duden11: 888). Na tej podstawie ustalono rodzaj ekwiwalencji¹⁹ według pięciostopniowej skali P. Kosty (1986 496), która wyróżnia: ekwiwalencję całkowitą, maksymalną, aproksymatywną, fakultatywną i brak ekwiwalencji. Przypisanie określonego poziomu ekwiwalencji, który występuje pomiędzy frazeologizmem tekstu oryginału a frazeologizmem tekstu docelowego wskazuje na:

a.    ekwiwalencję całkowitą - gdy występują: całkowita zgodność znaczeń i obrazów językowych, ekwiwalencja semantyczna i strukturalna —> ekwiwalent frazeologiczny

b.    ekwiwalencję maksymalną - gdy występują: podobieństwo obrazów językowych lub struktury, całkowita zgodność znaczeniowa —> ekwiwalent frazeologiczny

c.    ekwiwalencję aproksymatywną - gdy występują: ekwiwalencja

semantyczna, różnice w obrazowości    —» ekwiwalent

frazeologiczny

d.    ekwiwalencję fakultatywną - gdy występuje: zgodność znaczeń całkowitych —> ekwiwalent niefrazeologiczny (wolny związek wyrazowy)

e.    brak ekwiwalencji - gdy występuje: niezgodność znaczeć całkowitych -> błędny ekwiwalent frazeologiczny lub pominięcie frazeologizmu w przekładzie.

¹⁹ W niniejszej pracy zamiast klasycznego podziału na 3 rodzaje ekwiwalencji (ekwiwalencja całkowita, częściowa i brak ekwiwalencji) - por. np. J. A. Czochralski (1997: 165) lub H. Burger i H. Jaksche (1973: 100), przyjęto 5-stopniową klasyfikację zaproponowaną przez P. Kostę (1986: 496). Zadecydowały o tym względy merytoryczne pracy. Klasyfikacja według P. Kosty m. in. uwzględnia frazeologiczne i niefrazeologiczne możliwości przekładu związków frazeologicznych w odniesieniu do ich treści i struktury. Okazała się także pomocna w przeprowadzeniu weryfikacji przyjętej hipotezy roboczej.

61