Magazyn61201

308

GDAŃSK

wa wzajemności dla W. M. Gdańska. Uprawnienie Polski jest jednostronne. Podkreśla ono fakt, że W. M. Gdańsk nie ma własnej polityki zagranicznej, ani czynnego prawa legacji.

Osobistość przewidziana przez art. i konwencji działa na terenie W. M. Gdańska pod nazwą Komisarza Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej. Komisarz Generalny ma powierzone pośrednictwo między Rządem Polskim a Senatem W. M. Gdańska. Niezależnie od tego, jest on najwyższą władzą z ramienia Rzeczypospolitej wobec urzędów polskich, działających w Wolnem Mieście na mocy traktatu wersalskiego oraz wszystkich dalszych układów i porozumień. Wreszcie Komisarz Generalny pośredniczy w stosunkach między Rządem Polskim a Wysokim Komisarzem Ligi Narodów, według zasad ustalonych przez traktat wersalski i przez art. 39 konwencji, który mówi o roli Wysokiego Komisarza w sporach między Polską a W. M. Gdańskiem.

Obowiązki i uprawnienia Polski w dziedzinie prowadzenia spraw zagranicznych W. M. Gdańska są bliżej określone w art. 2, 3, 4, 5 i 6 konwencji. Wynika z nich, że Polska zajmuje się wszystkiemi sprawami, jakicby dla W. M. Gdańska w stosunku do obcych państw wyniknąć mogły, że Polska opiekuje się obywatelami W. M. Gdańska zagranicą i że udziela exequatur obcym agentom konsularnym na terenie W. M. Gdańska. Ze swej strony Polska obowiązana jest zasięgać opinji W. M. Gdańska w kwestjach umów przez siebie zawieranych, a mogących dotyczyć jego interesów. Polska zgodziła się również na przyjęcie do swej służby konsularnej pewnej ilości gdańszczan i przydzielenie ich do konsulatów w tych miastach, gdzie W. M. Gdańsk ma szczególnie ważne interesy.

c) Jedność obszaru celnego. Artykuły 13 do 18 konwencji stanowią o tern, że W. M. Gdańsk jest objęte polską granicą celną i że cały jego obszar poddany jest prawodawstwu i taryfie celnej Polski.

Pod względem celnym terytorjum W. M. Gdańska stanowi jednostkę administracyjną, powierzoną urzędnikom gdańskim. Urzędnicy ci jednak działają pod kontrolą zwierzchnich władz celnych Rzeczypospolitej. Rząd Polski ma prawo, mianowicie, nadzorować gdańską służbę celną przez swych inspektorów. Gdański zarząd celny ma obowiązek zdawania rachunków polskim władzom z wpływów celnych. Pewną część wpływów, z całego wspólnego obszaru celnego, określoną przez późniejsze porozumienia, Rząd Polski zobowiązał się przekazywać W. M Gdańskowi. Podstawę tego rozrachunku stanowi stosunek spożycia towarów, przywożonych dla Polski i dla terytorjum W. M. Gdańska. Niezależnie od tego, W. M. Gdańsk otrzymało zapewnienie zwrotu swych własnych wydatków, ponoszonych na administrację celną.

Z przepisów tych wynika poważne ograniczenie W. M. Gdańska w dziedzinie jego własnej polityki gospodarczej, gdyż gdańska służba celna jest tylko wykonawcą praw i przepisów polskich w powierzonym sobie zakresie.

Aczkolwiek traktat wersalski stanowi o całkowitej swobodzie normowania przez Polskę przywozu towarów na terytorjum W. M. Gdańska według jej własnych intere sów, — w dalszych układach, a w szczególności w umowie warszawskiej z dnia 24 paź -dziernika 1921 r„ Rząd Polski zgodził się przy ustalaniu taryf celnych brać pod uwagę interesy W. M. Gdańska, a w pewnych wypadkach nawet zasięgać jego opinji.

d) Rada Portu. Rozdział 3-ci konwencji (art. 19—28) stanowi o powołaniu „Rady Portu i Dróg Wodnych Gdańska". W art. 19 przewidziano, że Rada Portu składać się będzie z polskich i gdańskich komisarzy w równej ilości, lecz nie więcej, niż po pięciu z każdej strony. Prezydentem Rady Portu ma być osobistość, powołana na mocy porozumienia między Rządem Polskim i Senatem W. M. Gdańska, a w razie braku porozumienia, — desygnowana przez Radę Ligi Narodów. W tym wypadku, prezydent musi być narodowości szwajcarskiej.

Radzie Portu powierzono kontrolowanie, zarządzanie i eksploatację portu, dróg widnych oraz tych dróg żelaznych, które obsługują port. Rada pobiera wszystkie opłaty, taksy i dochody, pochodzące z administracji portu, dróg wodnych i t. d. Ponosi ona koszta utrzymania, zarządu i eksploatacji tych objektów i związanych z nimi urządzeń. Ewentualne zyski lub straty, wynikające z działalności Rady Portu, dzielone są między Polskę a W. M. Gdańsk. Rada Portu jest właścicielem tych objektów, które poprzednio należały do Cesarstwa Niemieckiego, lub do jakiegokolwiek Państwa Niemieckiego, a zostały uznane za stanowiące część portu gdańskiego.