Magazyn6P001

496

GÓRNICTWO I HUTNICTWO

górniczych. Dla uzyskania uprawnień i tytułu mierniczego górniczego jest wymagany odpowiedni cenzus naukowy (górniczy, względnie mierniczy z uzupełniającemi stu-djami górniczemi), praktyka przy mierniczym górniczym oraz zdanie egzaminu teoretycznego i praktycznego przy specjalnej komisji przy wyższym urzędzie górniczym.

W razie wykraczania przeciwka swoim obowiązkom mierniczowie górniczy, kierownicy ruchu, kierownicy działów i osoby dozoru ruchu mogą ulec dyskwalifikacji na mocy orzeczenia komisji dyscyplinarnej przy wyższym urzędzie górniczym. Prezes wyższego urzędu górniczego jest przewodniczącym tej komisji, ale spełnia tylko czynności administracyjne. Do kompletu orzekającego wchodzą przewodniczący w nim sędzia, urzędnik władzy górniczej i bądź mierniczy górniczy, bądź inżynier górniczy, bądź sztygar ^zależnie od osoby oskarżonego).

Eksploatacja minerałów może się odbywać jedynie na podstawie planów robót zatwierdzanych przez władze górnicze.

Władze górnicze mają nadzór nad bezpieczeństwem pracy. (Inspekcja pracy ma w zakładach górniczych jedynie kompetencję w zakresie higjeny pracy).

Nadto do władz górniczych należą sprawy ochrony powierzchni w interesie publicznym.

Władzami górniczemi są:

1.    Okręgowe urzędy górnicze

2.    Wyższe urzędy górnicze (w Katowicach, Krakowie i Lwowie).

3.    Minister Przemysłu i Handlu.

Oprócz tego istnieje przy Ministrze Przemysłu i Handlu Kolegjum Górnicze, rodzaj sądu administracyjnego, rozstrzygającego merytorycznie odwołania od okręgowych względnie wyższych urzędów górniczych w sprawach dotyczących własności górniczej i związanych z nią służebności oraz sprawach dyskwalifikacji kierowników i osób dozoru ruchu oraz mierniczych górniczych. Komplet orzekający Kolegjum Górniczego składa się z prezesa lub wiceprezesa (zrównanych ustawowo z prawami prezesa i wiceprezesa sądu apelacyjnego i mianowanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej), z 2 wotantów z listy mianowanej przez Ministra Przemysłu i Handlu z pośród urzędników władz górniczych (w praktyce prezesów wyższych urzędów górniczych, naczelników wydziałów w Departamencie Górniczo-Hutniczym Ministerstwa Przemysłu i Handlu i ich zastępców) i z 2 ławników — po jednym z listy kandydatów, stawianych przez Izby Przemysłowo-Handlowe i związki komunalne, a mianowanych przez Ministra Przemysłu i Handlu. Środkiem prawnym od orzeczeń Kolegjum Górniczego jest skarga do Najwyższego Trybunału Administracyjnego z wyjątkiem spraw dyscyplinarnych, w których orzeczenie Kolegjum Górniczego jest ostateczne. Procedura w Kołe-gjum Górniczem jest wzorowana na postępowaniu przed Najwyższym Trybunałem Administracyjnym.

Kompetencja poszczególnych władz górniczych przedstawia się w zarysie, jak następuje :

Okręgowy urząd górniczy jest władzą, przygotowującą dla wyższego urzędu górniczego materjały dla orzeczenia o nadaniu własności górniczej (przyjmuje zgłoszenia i sprawdza odkrycia). Jest pierwszą instancją w zakresie zajęcia gruntów na cele górnicze (środkiem prawnym jest odwołanie do Kolegjum Górniczego). Zatwierdza kierowników i osoby dozoru ruchu, zatwierdza plany eksploatacji i ma nadzór nad ruchem. (Środkiem prawnym jest odwołanie do wyższego urzędu górniczego). Wreszcie nakłada kary administracyjne przewidziane przez prawo górnicze. (Środkiem prawnym jest żądanie przekazania sprawy na drogę sądową).

Wyższy urząd górniczy oprócz rozstrzygania wyżej wymienionych spraw z odwołania od decyzji okręgowych urzędów górniczych rozstrzyga (w I instancji) sprawy nadania i odebrania własności górniczej, przymusowego oddania eksploatacji części pól górniczych (art. 115—117), sprawy współużywania urządzeń górniczych, sprawy sporu między zakładami górniczemi o pierwszeństwo przy korzystaniu z wód wierzchnich. (W tych sprawach, rozstrzyganych przez wyższy urząd górniczy w I instancji środkiem prawnym jest odwołanie do Kolegjum Górniczego). Wyższy urząd górniczy jest władzą nadzorczą nad mierniczymi górniczymi.

Wyższy urząd górniczy ma prawo wydawania przepisów co do prawidłowego i bezpiecznego prowadzenia robót górniczych, o ile Minister Przemysłu i Handlu nie zastrzeże sobie prawa wydawania przepisów z pewnej dziedziny.

Ustawowo zastrzeżone jest dla Ministra Przemysłu i Handlu prav^ro wydawania prze-