WSP J POLN254274

SŁOWNIKI JĘZYKA POLSKIEGO

TADEUSZ PIOTROWSKI

Terminologia. Słowniki a kultura. - Słowniki ogólne języka polskiego. - Słowniki ortograficzne, wyrazów obcych i synonimów. - Słowniki specjalistyczne. - Ogólna ocena leksykografii polskiej XX wieku. - Bibliografia

Terminologia. Słowniki a kultura

Słownik można zdefiniować jako uporządkowany zbiór - i najczęściej opis - słownictwa jednego lub więcej niż jednego języka. Słownictwo zaś to „magazyn” leksykalnych jednostek językowych. Słownik nie jest tekstem ciągłym, składa się z wiciu mniejszych tekstów, każdy zaś stanowi blok informacji, tzw. hasło. Hasło ma swój tytuł, zwany wyrazem hasłowym lub nazwą hasła. Część hasła, która zawiera definicję (lub inne określenie znaczenia), można w sposób uproszczony nazwać znaczeniem. Choć istnieje wiele sposobów porządkowania haseł w leksykografii, najbardziej ogólne to: (1) formalne - według formy opisywanej jednostki albo (2) pojęciowe (onoma-zjologiczne) - według jej znaczenia.

Jednostkami opisu słownikowego mogą być jednostki dowolnego poziomu języka (np. mniejsze niż wyraz - mortemy, znaczeniowo równe wyrazowi - leksemy czy połączenia syntagmy i leksemów - idiomy). W słowniku można opisać dowolny aspekt języka lub jego jednostek (wymowę, składnię, znaczenie itp.) w dowolnym okresie jego historii - od hipotetycznego stanu początkowego do teraźniejszości.

Najczęściej spotykanym typem słownika jest taki, w którym nazwą hasła jest graficzny wyraz, nazwy haseł zaś porządkowane są formalnie według kolejności liter w alfabecie. Opisuje on przede wszystkim znaczenie wyrazów i połączeń wyrazów, a także inne aspekty języka, również uznane za