WSP J POLN254195

Jadwiga    Język polski u śv.-unle statystyki

520

Opisano także słownictwo tematyczne pięciu stylów współczesnego języka polskiego (Sambor. 1974; 1978). Okazało się. że słownictwo prozy artystycznej i dramatu różni się diametralnie od abstrakcyjnego, bardzie] intelektualnego słownictwa stylu naukowego i publicystycznego.

W prozie oprócz ogólnych nazw człowiek, ludzie pojawiły się też jako bardzo częste hasła kobieta, dziewczyna, dziecko, a także matka, ojciec. Aż sześć haseł spośród pięciuset najczęstszych oznaczało części ciała (m.in. ręka, noga, oko, głowa), inne dotyczyły przedmiotów często wymienianych w życiu codziennym {dom, drzwi, okno), określeń czasu (dzień, noc, godzina, chwila, lata).

Dramat okazał się przede wszystkim stylem zaimkowym, wysoka częstość ma tu także hasło pan, występujące niewątpliwie w funkcji zaimka 3 osoby. Pojawiły się tu także określenia familiarne mama oraz żona, a także wyjątkowo częste tylko w tym stylu hasło Bóg, co jest zapewne spowodowane licznymi użyciami w związkach frazeologicznych lub w funkcji ■wykrzyknika. Wśród słów najczęstszych występuje jeszcze kilka czasowników oznaczających postawy emocjonalne: lubić, kochać, bać się, a także dziękować i przepraszać.

Oba omawiane typy tekstów - proza i dramat - sa bardzo werbalne, zawierają liczne czasowniki ruchu {iść, chodzić, pójść), hasła oznaczające stany fizyczne {stać, leżeć), mentalne {znać, wiedzieć), a także czynności dokonywane za pomocą wzroku i słuchu.

Natomiast w tekstach stylu naukowego obserwuje się z jednej strony, największy udział ogólnego słownictwa abstrakcyjnego (przykładem wyrazy układ, stopień, przypadek, proces, zjawisko, metocLi), z drugiej - dużą grupę wyrazów tematycznych, określających podstawowe desy gnaty i ich cechy badane przez poszczególne grupy nauk. Obok ogólnych nazw typu życie, ziemia, powietrze, ciało wystąpiły bardziej konkretne typu zwierzę, silnik, samolot, a także określenia podstawowych zjawisk fizycznych typu prąd, fala, promieniowanie oraz określenia cech fizycznych desygnatów typu prędkość, wysokość, temperatura (por. Gajda, 1991).

Słownictwo tematyczne w tekstach publicystyki tworzą przede wszystkim rzeczowniki oznaczające podstawowe struktury społeczne {państwo, kraj, naród, społeczeństwo), podstawowe działy gospodarki i twórczości narodowej {produkcja, przemysł, rolnictwo, kultura, nauka), podstawowe jednostki organizacyjne {przedsiębiorstwo, zakład)-, należą tu także pochodne od tych rzeczowników przymiotniki {narodowy, społeczny, gospodarczy, polityczny, robotniczy, rolny).

Analogiczne badania przeprowadzono dla polszczyzny ustnej, której najczęstsze słownictwo w jakiejś mierze pokrywa się ze słownictwem dialogu artystycznego (Zgółkowa, 1987). Wśród rzeczowników pierwsze miejsce zajmują nazwy pan i pani w funkcji zaimków osobowych, obok ogólnie