WSP J POLN254285

612 Tadeusz Pioirwski, Słowniki języka polskiego

przedzony mniejszą wersją pod jego redakcją - Praktycznym słownikiem poprawnej polszczyzny PWW (Warszawa 1995). W treści nie zwraca się zbytniej uwagi na tendencje rozwojowe języka czy uzus, co gorsza, oba słowniki mają osobliwy układ: składają się z wielu małych słowniczków, co poważnie zniechęca do korzystania z nich.

Słowniki ortograficzne, wyrazów obcych i synonimów

Do 1945 roku wydano wiele słowników ortograficznych i słowników wyrazów obcych. Rozpowszechnienie tych dwóch rodzajów słowników to niewątpliwie cecha wyróżniająca leksykografię polską. Ich użyteczność polega na tym, że informują o formie graficznej wyrazu i znaczeniu wyrazów rzadkich. Ich tytuły są dość mylące, ponieważ słowniki ortograficzne są w zasadzie słownikami gramatycznymi, podającymi także formy fleksyjne wyrazów, a słowniki wyrazów obcych nie zawierają wszystkich wyrazów obcych, jedynie niezasymilowane albo nowsze zapożyczenia, które mogą być niezrozumiałe. Są one w zasadzie kontynuacją renesansowych słowników ■wyrazów trudnych. Słowniki te należały do nielicznych, które były stale uzupełniane i doskonalone, a liczba ich wydań i nakłady przewyższały kilkakrotnie nakłady ogólnych słowników języka polskiego. Tym też należy tłumaczyć fakt, że po 1989 roku najwięcej ukazało się słowników ortograficznych, łatwiejszych w przygotowaniu. Większość wydawnictw, specjalizujących się w słownikach, tworzy też serie składające się właśnie ze słownika ortograficznego, wyrazów obcych i synonimów, znacznie rzadziej zaś obejmują one słownik ogólny języka polskiego. Wśród tych serii najciekawszą tworzą zapewne słowniki dla dzieci Wydawnictw Szkolnych PWN, choć można się zastanawiać, czemu dzieciom nie oferuje się jednego obszerniejszego słownika.

Autorami słowników ortograficznych byli m.in. Władysław Kokowski (Warszawa 1903), Henryk Galie (Warszawa 1907), Artur Passendorfer (Warszawa 1911), Jan Łoś (Lwów 1920), Michał Ara (wyd. III, Warszawa 1927, najobszerniejszy do lat siedemdziesiątych, 60 000 haseł), Kazimierz Nitsch (Lwów 1936), redaktorzy z oficyny Trzaski, Everta i Michalskiego (Warszawa 1936). W 1936 r. we Lwowie ukazało się pierwsze wydanie Zasad pisowni polskiej i interpunkcji ze słownikiem ortograficznym Stanisława Jodłowskiego i Witolda Taszyckiego.

Wśród słowników wyrazów obcych niewątpliwym bestsellerem było opracowanie Arcta (wyd. I, Warszawa 1893, 10 000 haseł; wyd. XVII, Warszawa 1939, 33 000 haseł, przedrukowane w latach 1947 i 1950). Na jego