2251772471

Wystarczającą dokładność daje również blokowa aero-triangulacja na 3—4 szeregach przez 4 do 5 modeli przy odpowiednim wyrównaniu. Ta metoda fotogrametrycznego zagęszczenia punktów jest możliwa do stosowania nawet w tych terenach, gdzie zły wgląd w teren z powietrza, nie pozwala na pełne opracowanie fotogrametryczne, jak na przykład w gęstych ogrodach owocowych.

2.    Dalszą dziedziną pracy jest pomiar poszczególnych działek na podstawie sygnalizowanych lub też ustalanych i identyfikowanych na zdjęciu punktach granicznych. O tej dziedzinie nie muszę wiele mówić, gdyż jest ona najstarszą metodą pomiaru działek, dokładnie znaną z literatury. Pewne jest, że dzięki ostatnim udoskonaleniom w dziedzinie optyki fotogrametrycznej zyskała na wartości i aktualności.

3.    Trzecią dziedziną zastosowania są opracowania wiel-koskalowe, zwłaszcza w zakresie sporządzania różnych profili terenu dla robót inżynieryjnych. Nad tym zagadnieniem chciałbym się dłużej zatrzymać. Szczególną uwagę poświęca się pomiarom fotogrametrycznym przy intensywnej rozbudowie dróg. Budowniczowie dróg, dla lepszego zaprojektowania sieci dróg, chcieliby mieć nie tylko plany war-stwicowe, lecz również profile terenu. Szczególnie chodzi tu o profile podłużne trasy lub też wytyczonego ciągu poligonowego, z prostopadłymi profilami poprzecznymi.

Aby można było wyznaczyć te profile w sposób ekonomiczny, trzeba poszczególne punkty profilu szybko, prosto i dokładnie wnieść na pierworys. Powstaje stąd konieczność zaopatrzenia każdego autografu w urządzenie do pomiaru profili. Realizacja takiego urządzenia daje wiele możliwości. My wybraliśmy bardzo proste urządzenie, które pozwala na wykreślenie profilów przez jedną osobę; jest ono tanie i może być zmontowane na każdym stole

kreślarskim autografu (rys. 6).

Składa się ono z projektora zaopatrzonego w zrodlo światła, obiektyw, układ zwierciadeł i matówkę ze znaczkiem (rys. 7). Ten, około 8-krotnie powiększający epidiaskop (rys. 7), przymocowuje się do wózka z ołówkiem koordy-natografu i ustawia się matówką w stronę obserwatora na autografie. Pod obiektywem projektora umieszcza się na szkle diagram profilowy, który jest bardzo dokładnie naniesiony i dowolnie opisany liczbami (rys. 8). Diagram profilowy można wpasować na punkty poligonowe lub położyć na planie.

Jeżeli trasa biegnie łukiem, to można położyć na przykład podziałkę milimetrową wzdłuż kierunku profilu poprzecznego. Tak więc obserwator może za pomocą korb autografu i projektora, który jest widoczny z jego miejsca, stanąć na dowolnym punkcie mierzonego profilu. Za pomocą tarczy nożnej ustawia obserwator znaczek pomiarowy na odpowiadającym punkcie terenu w autografie i odczytuje jego wysokość. Następnie przejeżdża na następny punkt profilu, widoczny na matówce projektora i w ten sposób opracowuje go.

Doświadczenie wykazało, że najlepiej wybierać punkty na profilu poprzecznym w równych odstępach, w zależności od ukształtowania terenu co 2 lub co 5 m. Rejestracje opracowywanego profilu można przeprowadzić różnymi sposobami:

a) punkty profilu mogą być na przykład numerowane w metrach. Przy autostradach, gdzie profile poprzeczne obejmują trasę obustronnie — około 50 do 100 m, a więc na przykład: od 0 do 100 m na lewo od trasy i od 100 do 200 m na prawo od trasy, można wybierać numery punktów od 0 do 200 m. Można równocześnie dyktować średnie

Rys. 10. Autograf Wild A7 z przystawką do rejestracji współrzędnych EK2

wysokości odczytane z autografu pomocnikowi, który je zapisuje, na przykład:

50    254,3    100    263,1    trasa

55    256,2    105    262,8

60    258,1    :

65    ...    :

Wynikiem w tym przypadku jest zapisany profil poprzeczny,.

b)    można mieć już przygotowany diagram na papierze

w    żądanej    skali, na przykład    1    : 200.    Pomocnik    nie    notuje

wysokości,    lecz nanosi    na diagram    odpowiednie    rzędne

i laczy sąsiednie punkty profilu (rys. 9),

c)    trzecia możliwość — to automatyczna rejestracja danych za pomocą elektrycznego urządzenia do zapisywania współrzędnych EK2, które można podłączyć do autografu A7 i ostatnio również do A8 (rys. 10).

d)    wreszcie można korzystać z udoskonalonego urządzenia rejestracyjnego EK3, które równocześnie z zapisywaniem danych profilu na papierze, pozwala cia rejestrację tych danych na kartach perforowanych lub taśmach perforowanych za pomocą odpowiedniego kodu. Karty lub taśmy perforowane mogą być użyte do wyliczenia mas za pomocą elektronowych maszyn do liczenia.

Obecnie pracujemy również nad konstrukcją koordyna-tografu, który pozwoliłby na automatyczne kartowanie współrzędnych prostokątnych w dowolnych skalach, a więc także profili, na podstawie sterowania kartami lub taśmami perforowanymi. Najważniejsza dla uzyskania objętości mas ziemi wydaje się być rejestracja danych profili na taśmach perforowanych, co przy użyciu odpowiednich maszyn do liczenia pozwoliłoby na dalszą automatyzację wyliczania mas ziemi na danej trasie. Takie doświadczenia różnego rodzaju są przeprowadzane przez poszczególne władze drogowe w USA, Kanadzie i Szwecji. W Austrii i w Niemczech są również czynione przygotowania do takich prac, kiedy badania dokładności wykazały, że dokładność punktów wysokościowych, wyznaczonych fotogrametrycznie jest wystarczająca dla określenia profilów. Przy pracach próbnych stwierdzono, że dokładność była nieco wyższa od ± 0,15% H (wysokości lotu). Na tura lnie'zależy to od grubości pokrywy roślinnej. Specjalną zaletą nowego

Rys. 3. Papier diafragmowy do kreślenia profili poprzecznych

w skali 1 : 200

323