2251774339

SPRAWA KSIĄŻKI W NOWEJ USTAWIE PRASOWĘJ 51

opartą na prawdopodobieństwie, to też chodzi tutaj mniej o takie lub inne rezultaty, więcej zaś o samą metodę, o próbę badania praktycznych zagadnień bibljotekarstwa sposobem możliwie ścisłych obliczeń matematycznych. Już na innem miejscu starałem się dowieść, że bibljografja związana jest ściśle ze statystyką ‘, obecnie pragnąłbym wykazać, iż metody statystyczne mogą oddać pewne usługi również i bibljotekonomji.

Przed przystąpieniem do samych obliczeń należy jednak zbadać rozporządzalny materjał cyfrowy, co wprowadza nas w zakres zagadnień, połączonych z rejestracją druków, bibljo-graficzną i statystyczną. Postaram się zatem scharakteryzować jej stan obecny w Polsce i sformułować pewne dezyderaty na przyszłość, w związku z nową ustawą prasową.

II. BIBLJOGRAFICZNA I STATYSTYCZNA REJESTRACJA DRUKÓW.

Istnieją dwa źródła kompletnej bibljografji polskiej za 1926 r.: wykaz samych druków w Przewodniku Bibljograficznym oraz rękopiśmienne tablice statystyczne Referatu Ewidencyjno-bibljo-graficznego Wydziału Społeczno-politycznego Min. Spr. Wewn.². Tablice te mają swoją historję, którą wypada przypomnieć tutaj, tern bardziej, że obowiązująca obecnie ustawa prasowa zmienia warunki, w których miało rację bytu prowadzenie rejestracji i statystyki druków przez władze administracyjne.

Pierwsza po odzyskaniu niepodległości państwowej polska ustawa prasowa z dnia 7 lutego 1919 r. stanowi, że z egzemplarzy obowiązkowych «dwa, przy czasopismach trzy egzemplarze zachowuje Ministerstwo Spr. Wewn.» (art. 5). W wydziale prasowym tego ministerstwa, którego kierownikiem był naów-czas p. Dr Józef Mańkowski, pracował zamiłowany bibljofil i bi-bljograf, p. Zygmunt Mocarski, obecny dyrektor Książnicy Miejskiej im. Kopernika w Toruniu; zrozumiał on odrazu, że nastrę-

¹ J. Muszkowski, O międzynarodowej statystyce druków. Grafika polska 1926, zesz. I, str. 17—20 i odb. Warszawa 1926.

* Materjały, nieogłoszone drukiem, tj. tablice statystyczne druków nieperiodycznych za II, III i IV kwartał, oraz zestawienie roczne za 1926 r., jak również wykaz tytułów czasopism za tenże rok, zawdzięczam uprzejmości p. Heleny Wendorffowej, długoletniej pracowniczki urzędu prasowego Min. Spr. Wewn., która udzieliła mi nadto z całą gotowością wszelkich informacyj i wskazówek, za co składam jej najserdeczniejsze podziękowanie.