2251774342

54 JAN MUSZKOWSKI

kolwiek już w 1918 r. został wskazany sposób najbardziej celowego urządzenia spraw, związanych z książką, w złożonym pierwszemu Ministrowi Oświecenia i prezesowi gabinetu, p. Ponikowskiemu, Memorjale w sprawie utworzenia w Ministerstwie W. R. i O. P. Sekcji piśmiennictwa, bibljotek i archiwów^ł. Autor memorjału, p. Mieczysław Rulikowski, przeprowadził w nim tezę, że wszystkie agendy urzędowe, dotyczące piśmiennictwa, druku, prasy, archiwów i bibljotek, winny być ześrodkowane w jednym organie Ministerstwa Oświecenia. Nietylko nie zastosowano się do tej cennej wskazówki, lecz nawet, przez utworzenie Ministerstwa Kultury i Sztuki, doprowadzono do zupełnego rozbicia kompetencyj, kontroli i opieki, czego następstwa dają się odczuwać po dzień dzisiejszy.

Przedewszystkiem więc poważne wątpliwości budzi fakt publikowania wykazów statystycznych na podstawie materjału niedostępnego dla fachowców, bez ujawnienia, chociażby w kilku zdaniach, metody, jaką posługiwano się w obliczeniach. Nie chodzi tutaj o kwestję zaufania do wykonawców, lecz o to, że metoda opracowywania statystyki druków nie jest dotąd ustalona, ani ujednostajniona, nawet w obrębie państw poszczególnych, i np. dwa urzędy, rejestrujące druki w jednym i tym samym kraju, ogłaszają cyfry bardzo odmienne ^{1 2}. Przy układaniu ankiety w sprawie międzynarodowej statystyki życia umysłowego, której poświęcono w listopadzie 1926 r. szereg posiedzeń w Institut International de Cooperation Intellectuelle w Paryżu, zrezygnowano nawet, po długiej dyskusji, z podjęcia próby unifikacji, poprzestając na wyrażeniu życzenia, by każdy urząd rejestrujący uzupełniał swe dane cyfrowe wyjaśnieniami co do zastosowanej metody.

Coprawda bibljograficzne wykazy druków, stanowiących przedmiot powyższych obliczeń statystycznych, są dostępne w publikacjach, czerpiących materjał z urzędu prasowego Min. Spr. Wewn. Jeżeli pominiemy dawniejsze i już nie istniejące, jak Biuletyn Bibljograficzny (ob. wyżej), Przewodnik Bibljograficzny,

1

   Odpis maszynowy w Bibljotece Ord. Krasińskich sygn. 77355. Por. Wierczyński I. c. str. 16, ods. 18. [Z. Mocarski] Biuletyn Bibljograficzny 1920 Nr. 1 str. III odsyłacz.

2

   Por. B. Iwiński, La statistique internationale des imprimćs. Buli. de VInstitut Intern, de Bibliographie. Bruxelles 1911. J. Muszkowski 1. c.