226617835

₉3

24 = 584, przeto koszta założenia są mniej więcej równe, a więc procent i amortyzacya będzie równą, czyli można porównywać tylko koszta samego oświetlenia.

Koszt oświetlenia elektrycznego = 16 ct.

»    »    gazowogo    r= i 5₃₃₆ ct.

Koszta więc są równe i gdyby chodziło o lepsze oświetlenie, aniżeli dzisiejsze, moznaby zaprowadzić oświetlenie elektryczne.

B. Motor parowy.

a) Maszyna parowa o sile 18 koni

z kotłem i montowaniem . .	Zła.	10.000*—
Maszyna elektryczna jak wvzej .	»	7.978-—
Razem urządzenie .	Zła.	'7.978 —
9°/o na procent i amortyzacyę =	Zła.	1.618*02
co czyni na płomień i godzinę .	*>	o.oo3*9
Utrzymanie na dzień :
4 X ^18 X 10 = 720 kg. węgla a 80 =	Zła.	5*76
Maszvnisci i palacz.......	M	3*oo
Obsługa, smar i woda......	»	2*50
Węgle do lamp........	W	7-84
Razem dziennie	Zła.	iq*io
na lampę i godzinę 17 centów.
Rocznie 365 X 19*10 — 6.971*56 Zla..
Koszta roczne:
a) Procent i amortyzacya .... / * J	Zła.	1.618*02
b) Koszta oświetlenia razem .	W	6.971 *5o
Razem	Zla.	00 00
Na lampę i godzinę:
a) Procent i amortyzacya ....	cnt.	3*g5
b) Koszt oświetlenia......	W	«700
Razem	cnt.	20*95
W porównaniu z gazem:
Koszt oświetlenia gazem j. w. .	cnt.	°* ^1 -S.3G
Zas elektryczności:
j. w. na lampę i godzinę.....		O.I7OO
Plus kosztow na procent i amortyzacyę
0.0395 - - o.o3o8......	)>	O.O087
Razem	Zła.	O.I787

czyli o 2 Y₂ centa więcej na lampę i godzinę.

II. Oświetlenie rynku.

Rynek krakowski jest w przybliżeniu kwadratem o 200 m. długim boku, po strąceniu budynków stojących na nim, zajmuje powierzchni do oświetlenia 35.000 m. p. licząc odległość lampy od lampy 40 m. moznaby go oświetlić dobrze 26 lampami Siemensa. Przyjmuję jako motor — maszynę gazową. Koszta urządzenia jak z poprzedniego widzieliśmy, wynoszą w ogóle 600 złr. na jedną lampę.

Lampy te świeciłyby się, przyjmując czas dzisiaj

w Krakowie za podstawę służący t. j. dla lamp całonocnych 3.792, dla lamp północnych 2.046 godzin rocznic — więc:

20 lamp 2.046........40.920 godzin

5    »»    ct 3.792........22 752    »»

Razem .    .    63.672 godzin

czyli przecięciowo dziennie 174 godzin.

Obliczmy teraz koszta rocznego oświetlenia:

Koszta urządzenia:

24 lamp & 600 Złr.    ......Zła. 1 5.600

9% ^na amortyzacyę i procent rocznie .    *>    1.304

na lampę i godzinę    _ o 0205 Zla.

Koszta utrzymania na dzień: j 1. oy5 X ‘74 — i3o*5 m. sz.

2.    Gazu do motoru & 0*09 = .    . Zła. 1 1 *74

Obsługa i smar —..... **    3*oo

3.    Węgle    do lamp 174 X 9'°7 —    »    12*18

Razem    na dzień    .    .    Zła.    26-02

•

26*02

Na lampę i godzinę "j"^    ^{= 0}*^ł5₃ Zła.

Na rok 26*92 X 3(55 — 9.825*80 Zła.

Zestawienie kosztow na rok :

1.    Procent i amortyzacya .... Zła. 1.304'—

2.    Koszta    oświetlenia..... *»    9.815*80

Razem    .    .    Zła.    11.129*80

Na lampę i godzinę:

f. Procent i amortyzacya .... Zla. o*02o5

2.    Koszta    oświetlenia..... >*    o*i5₅

Razem    .    .    Zła.    o* 17₅₅

|    Przypuszczając, ze lampy elcktr. wiszą 5 o m. wy

soko, zas gazowe 3*5, to lampa Siemensa zastępuje t2 lamp gazowych. Lampa gazowa kosztuje na godz. 0*0128 złr. to 12 kosztuje 12 X 0*0128 = o*i536 a więc mniej więrej koszta równe. Światło byłoby 6—8 razy silniejsze jak dzisiaj.

Na zakończenie pozwolę sobie parę uwag O sto-sownosci użycia każdego oświetlenia rozstrzygać musi koszta i potrzeba. 'Fam gdzie jest motor w zapasie jak w fabrykach, gdzie koniecznie potrzeba oświetlenia nie-przedstawiającego niebezpieczeństwa od ognia, lub nareszcie gdzie potrzeba oświetlenia luksusowego zbytkownego, tam można i należy uzyc oświetlenia elektrycznego. Dzisiaj oświetlenie elektryczne jest stanowczo dla nas za drogie, lecz przy ogromnych postępach, jakie na te) drodze i w kierunku kosztow widzimy, spodziewać się należy, zc gdy za lat parę inny prelegent siądzie na moim miejscu, nie będzie czytał przy kiepskiem oświetleniu desauskiego gazu , lecz przy jasnem słoneczncm świetle elektrycznem.    S\c\$sny Zaremba.

Kraków w maju 1882 r.