2278215622

Słowo wstępne

funkcjonowanie instytucji naukowych jej poświęconych. W okresie późniejszym -i współcześnie - znacznie bardziej rozwinęła się natomiast specyficzna samoświadomość badawcza teoretyków komunikacji, czego konsekwencją staje się przywołana wcześniej autonomizacja komunikologii. Wiele spośród zaprezentowanych tu tekstów stanowi dowód na pogłębianie się naukowej samoświadomości komuni-kologicznej badaczy, zdolnych nie tylko do tworzenia abstrakcyjnych modeli, ale również do inspirującego podejmowania zagadnień związanych ze współczesnymi zjawiskami społeczno-kulturowymi.

Mnogość tych zjawisk niemal od początku refleksji teoretycznej nad komunikacją przesądzała o jej wielotorowości i interdyscyplinarności. Przy całym bogactwie tematów, a także podejmujących je tradycji, szkół, nurtów i perspektyw, komunikologia staje się w coraz większym stopniu obszarem umożliwiającym ich syntetyczne ujmowanie.

Nietrudno zauważyć, iż wielowymiarowy, interdyscyplinarny charakter komunikologii znajduje odzwierciedlenie w szerokim zakresie podejmowanych w niniejszym zbiorze zagadnień. Na uwagę zasługuje fakt, że opublikowane teksty reprezentują różne perspektywy badawcze: od medio- i prasoznawczej, przez kulturoznawczą, psychologiczną aż do filozoficznej. Jest to rzadki przypadek zebrania tylu różnych ujęć, które skupiają się na teorii i praktyce swojego głównego zainteresowania.

Tom otwiera artykuł Janiny Fras pt. Podstawy identyfikacji i typologii wypowiedzi w mediach masowych. Tekst ten jest znakomitym świadectwem wzmiankowanego wcześniej procesu kształtowania się metodologicznych podstaw komunikologii, zwłaszcza w odniesieniu do kwestii tak kluczowej, jak spójna terminologia. Obszar tematyczny tekstu Janiny Fras - media masowe - należy do najważniejszych i najczęściej analizowanych obszarów komunikologii.

Również artykuł Wiesława Godzica dotyczy zjawisk bardzo współczesnych i nader wyraźnie zaznaczających się w kulturze popularnej, czyli obecności i funkcji celebrytów w przestrzeni wyobraźni masowej. Czy (i jak) celebryci komunikują się ze swoimi „odbiorcami”? Pozornie mamy do czynienia z przykładem komunikacji masowej, jednak zdaniem Autora nie jest to takie proste. Analiza charakteru obecności celebrytów w mediach ujawnia z jednej strony zawodność tradycyjnych modeli komunikacji i innych narzędzi badawczych, co oznacza konieczność dostosowania teorii komunikacji do tego typu zjawisk. Z drugiej strony owa analiza pozwala dostrzec, że specyficzna i pod wieloma względami niedookreślona funkcja celebry tów wymyka się tradycyjnym oczekiwaniom stawianym kulturze masowej przez teorie mediów, reklamy i marketingu.

Artykuł Agnieszki Ogonowskiej podejmuje tematykę innego aspektu badań nad komunikacją, również szczególnie istotnego w kulturze współczesnej, czyli komunikacji wizualnej. Perspektywa przyjmowana przez Autorkę jest tym bardziej cenna, że nie zawęża się do klasycznych ujęć kultury wizualnej, ale zostaje poszerzona o wymiar antropologiczny i filozoficzny. Co więcej - przedstawiony