2278215925

Wstęp

W dzisiejszych czasach ciągły postęp technologiczny i zmiany kulturowe mają znaczący wpływ na edukację. Obecnie już w grupach przedszkolnych i w początkowych klasach pierwszego etapu edukacyjnego prowadzone są zajęcia z robotyki i programowania, natomiast praca przy, np. projektowaniu reklam wymaga znajomości procesów optycznego i słownego przyswajania komunikatów. To naturalny bieg rzeczy, który w zasadzie nie narusza podstaw dydaktyki, jedynie nieco modyfikuje formę, za której pomocą może dokonywać się proces przyswajania wiedzy.

Kulturę charakteryzuje zatem w dużej mierze technicyzm i wizualność, na co po wielokroć będzie zwracana uwaga w niniejszej pracy. To wywiera także wpływ na kształt edukacji polonistycznej, która powinna przygotować ucznia do funkcjonowania w świecie pełnym słowno-ikonicznych komunikatów. To właśnie język polski jest przedmiotem, na którym kompetencje komunikacyjne są kształtowane i rozwijane. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu proces ten zasadzał się na nauce pięknego mówienia, czytania, rozumienia znaczeń symbolicznych i przenośnych w tekstach literackich i ich ewentualnych powiązań ze sztuką. Dziś zaś ujawniła się potrzeba rozwijania u uczniów kompetencji tworzenia i odbierania komunikatów na wielu płaszczyznach, nie tylko werbalnych. Nie znaczy to, że istnieje potrzeba dokonania ogromnej rewolucji w nauczania - to tylko impuls do zwrócenia uwagi na elementy, które dotychczas były pomijane i traktowane jako mało ważne, a które mogą znacząco poprawić uczniowskie kompetencje i rozwinąć ich alfabetyzm, zarówno ten słowny, jak i wizualny¹.

Medium za pomocą którego można osiągnąć te cele jest komiks. To właśnie obecności tego tekstu kultury w edukacji polonistycznej poświęcona będzie niniejsza praca. Dlaczego zatem nie wybrano filmu, bądź obrazu do realizacji wyżej wymienionych założeń? Odpowiedź jest prosta - obraz nie zawiera z w sobie elementów werbalnych (co jest tak istotne z uwagi na obecny kształt kultury), a przewagą komiksu nad filmem jest to, że słowa są tam widzialne i że komiks nie jest obrazem mechanicznym, więc można się mu przyglądać bez uzależnienia od zmienności czasowej.

Niniejsza praca traktuje o zagadnieniach, których poznanie jest niezbędne, by z powodzeniem zrealizować lekcję z omawianym tekstem kultury. Pierwsza jej część poświęcona jest definiowaniu komiksu. Pozwala ona na dostrzeżenie, że omawiana gałąź

5

1

Więcej na temat kompetencji alfabetyzmu wizualnego i jego niebagatelnej roli w edukacji w N. Pater-Ejgierd, Kultura wizualna a edukacja, Poznań 2010 r., s. 159-161.