244277104

Wstęp 9

W prezentowanej książce podjęte zostały różnorodne zagadnienia.

Jacek Piekarski poszukuje związku między wiedzą metodologiczną a stosowaną praktyką badawczą i wskazuje na ważne pytania stawiane w metodologii ze względu na skomplikowanie świata społecznego, który jest przedmiotem badań nauk społecznych. Opisuje kłopoty metodologiczne związane z różnorodnością i prawdą (uniwersalnością wiedzy, wiarygodnością badań). Trudności te implikują pytanie o jakość wiedzy uzyskanej w badaniach empirycznych.

Danuta Urbaniak-Zając szuka odpowiedzi na pytanie: W jaki sposób badacze korzystają z teorii w swoim projektowaniu, przeprowadzaniu i opisywaniu wyników badań? Wskazuje także na wielość pomysłów korzystania z teorii, także tych nieudanych.

Dariusz Kubinowski przedstawia propozycję zmiany sposobu myślenia o celu badania. W ujęciu tym badanie naukowe ukierunkowane byłoby głównie na cel praktyczny (ulepszające przekształcanie świata, ludzi), a cel poznawczy, nieekspo-nowany nadmiernie, realizowany miałby być niejako przy okazji. Wiarygodność takiego badania wyrażałaby się w skutecznym przeprowadzeniu zmiany. Dostrzec można w tej propozycji odwołanie się nie do Arystotelesowskiej, lecz pragmatycznej koncepcji prawdy. Przedstawiony w tekście pomysł na badanie można rozpatrywać nie tylko w perspektywie metodologicznej, ale również dydaktycznej, stanowić bowiem może interesującą propozycję dla uczenia się bycia badaczem i uczenia się w trakcie badania. Jest to o tyle ważne, że przygotowanie studenta pedagogiki do prowadzenia badań jest skromne, nawet po wysłuchaniu wykładów na ten temat. Studenci uważają wiedzę metodologiczną za trudną i nie do końca rozumieją jej przydatność do swego funkcjonowania w świecie.

Stanisław Palka konstruuje cztery typy problemów badawczych, opisując każdy z nich oraz wskazując, jakie zadania badawcze dzięki nim mogą być realizowane. Określa także warunki, jakie powinny spełniać solidne, efektywne i użyteczne badania empiryczne.

Krzysztof Rubacha dzieli się wynikami badań przeprowadzonych w celu ustalenia strategii badawczej przyjmowanych w badaniach empirycznych. Badanie polegało na zrekonstruowaniu obranych przez autorów wybranych tekstów naukowych strategii badawczych. Za kryteria oceny/analizy przyjęto: metody doboru próby do badań, metody zbierania danych, metody analizy danych oraz zastosowane schematy badawcze. Zrekonstruowanie przedstawianych w tekstach warsztatów badawczych autorów pozwala na określenie naukowej wartości danych uzyskanych dzięki tym badaniom, a więc tym samym wnioskować o jakości praktyk badań pedagogicznych.

Teresa Bauman twierdzi, że niebagatelne znaczenie dla kompetentnego prowadzenia badań mają kompetencje badawcze (poddające się oddziaływaniom dydaktycznym) oraz świadomość metodologiczna, będąca przejawem wyższego stopnia wtajemniczenia metodologicznego (stanowiąca efekt osobistego uczenia