291
Recenzje
Część czwartą zamyka praca analizująca nowe cechy gospodarki miast współczesnych, nowy typ lokalizacji, idee miast konkurujących (D. McNeill i A. Whole), a także rozdział poświęcony analizie zjawiska rozwoju tzw. gospodarki nieformalnej w miastach krajów wysoko rozwiniętych. Autorzy (C.C. Williams i J. Windebank) starają się zweryfikować tezę o pojawianiu się naturalnego przesunięcia charakteru działalności gospodarczej od sfery nieformalnej (zatrudnienie nielegalne, nie rejestrowane, nie opodatkowane) do sfery formalnej, uregulowanej i legalnej, w miarę jak gospodarka miast staje się coraz bardziej zaawansowana. Autorzy rozdziału udowadniają, że współczesna rozwinięta gospodarka neoliberalna wielkich miast popadając w kryzys wykazuje bezwzględny lub relatywny wzrost nieformalnego i niekontrolowanego zatrudnienia, czemu nie zapobiegają regulacje ekonomiczne, społeczne i administracyjne.
Części V i VI poświęcono różnym podejściom do miasta jako tworu wysoce zorganizowanego w sensie zarządzania, polityki społecznej i planowania, w powiązaniu ze specyficznym charakterem zróżnicowanych interesów władz lokalnych. Książkę zamyka część VII, traktująca o miastach w procesie transformacji. Znajdujemy tu trzy prace dotyczące miast okolopacyficznej Azji, rosyjskich miast postsocjalistycznych oraz miast subsaharyj-skich poddanych już od lat procesowi marginalizacji w globalnym świecie.
W trakcie lektury recenzowanej książki zwraca uwagę solidność doboru problematyki oraz jej podziału na części. Wrażenie to podnosi, nieczęsto spotykane w pracach zbiorowych, wprowadzenie wstępów do poszczególnych części przygotowanych przez redaktora głównego. Z tego trudnego zadania R. Paddison wywiązał się znakomicie, dając erudycyjne, syntetyczne widzenie poszczególnych części problemowych. Książka jest symptomatyczna dla współczesnego zapotrzebowania na syntezy naukowe: miasta są postrzegane jako przestrzenie wybitnie konglomeracyjne, o elementach coraz silniej współzależnych. Dlatego książka jest także manifestem integracji nauk, przede wszystkim ekonomiczno--spolecznych, w polu których praca ta się sytuuje.
Wzajemna wiedza autorów o współuczestnikach przedsięwzięcia oraz o tematyce ich udziału pozwoliła stworzyć wrażenie spójności całego opracowania, umocnić myśl przewodnią i zamierzenia realizacyjne; dowodzi też wielkiej troski redaktora o poziom publikacji. Język poszczególnych prac, choć znacznie, jak można sądzić, ujednolicony w toku redakcji, jest dość trudny, obfitując w charakterystyczne dla współczesnych prac naukowych neologizmy.
Pracę zbiorową Handbook of Urban Studies można polecić przede wszystkim tym, którzy zaangażowani są głęboko w różnorodną problematykę miast, poszukują nowych zagadnień badawczych mając do dyspozycji szeroki wachlarz w gruncie rzeczy silnie powiązanych zjawisk, a także zaawansowanym w tej problematyce studentom. Lektura książki pozwala zanalizować znane i opisywane często związki zjawisk, ale także dostrzec nowe - w skali powiązań makroprzestrzennych. Z tego punktu widzenia ta cenna pozycja ma charakter inspirujący, a jej treść będzie długo aktualna.
Józef W. Komorowski Katedra Ekonomiki Przestrzennej AE, Poznań