2711905944

buchu zaburzeń była tragiczna sytuacja materialna ówczesnej wsi małopolskiej/ to jednak działalność Stronnictwa Ludowego, jego lokalnych działaczy, szeroko prowadzona agitacja antysanacyjna i nawoływanie dc aktywnej walki uznać należy za istotny czynnik, który legł u podstaw wybuchu walk w 1933 r_#

Bezwzględne i brutalne rozprawienie się przez siły bezpieczeństwa z uczestniczącymi w wydarzeniach chłopami, ostre represje w stosunku do działaczy SL, próby zrzucenia odpowiedzialności za krwawe ofiary na Stronnictwo# zdaj[ą się wskazywać, że władze sanacyjne doceniały i obawiały się jego mobilizujących masy haseł propagandowych. Obawy te miały całkowite uzasadnienie w zachodzących w łonie stronnictwa i społeczności wiejskiej procesach, a o ich trwałości świadczyć może jego rozwój organizacyjny. Best rzeczą charakterystyczną, że prześladowania i bezwzględne pacyfikacje nie zahamowały go, a liczebność i aktywność kół SL właśnie w wioskach najbardziej dotkniętych represjami jest tego dobitnym przykładem.

Rozpoczętej konsolidacji ruchu ludowego nie zdołały powstrzymać ani uchwalenie antydemokratycznej konstytucji kwietniowej w 1935 r. i realizowany w oparciu o nią system rządów, ani też próby rozłamowe z lata 1935 r. Zjazd ZMW RP i Kongres SL odbyte z końcem tego roku i ich uchwały stanowiły wyraz dalszej konsolidacji Stronnictwa oraz zamknięty kolejny etap w rozwoju ruchu ludowego.

W procesie radykalizacji wsi istotną rolę odegrały jeszcze przynajmniej dwa czynniki. Dednym z nich był nacisk działaczy wywodzących się z kręgów ZMW RP, która to organizacja coraz wyraźniej oscylowała w kierunku działalności politycznej i ścisłego powiązania ze Stronnictwem Ludowym. Przemiany dokonywujące się w ruchu młodzieżowym znalazły w powiecie rop-czyckim bardzo silne odbicie, a miejscowi działacze 3. Mikrut, 3. Ole-chawski, T. Gąsior, 3. Marcinkowski wnieśli istotny wkład w kształtowanie młodej myśli ludowej. Skuteczność ich wysiłków uwidoczniła się zarówno w ewolucji powiatowej organizacji SL, jak również w postawie ludności wiejskiej, szczególnie zaś młodego pokolenia, w kampaniach politycznych drugiej połowy lat trzydziestych.

Drugim z tych czynników było coraz wyraźniejsze oddziaływanie na-środowisko wiejskie ruchu komunistycznego. Komunistyczna Partia Polski próbowała wykorzystywać wzburzenie mas chłopskich, pogłębiające się zjawiska proletaryzacji ludności wiejskiej i znaleźć mocniejsze oparcie dla głoszonych przez siebie haseł. Członkowie KPP nawiązywali kontakty z. radykalniejszymi działaczami SL oraz przedstawicielami ruchu młodzieżowego, którzy niejednokrotnie zgłaszali akces do Partii zachowując także członkostwo organizacji ludowej. Przy małej liczebności członków, uwzględnieniu warunków w jakich musiała działać, oraz negatywnym stosunku doń ogółu ludności wiejskiej, nie można twierdzić, by KPP posiadała na tych terenach li-

130