2711906033

A działacz ludowy i poseł z powiatu ropczyckiego Franciszek Stachnik w jed-nyn zc swycr licznych artykułów zamieszczonycn na łamach '‘Piasta*', malując obraz ekonomiczny ówczesnej wsi ropczyckiej stwierdzał: "Wieś przedstawia dziś obraz straszliwej nędzy. Ludność ostatkami goni, co nie zabrał egzekutor za zalegające podatki, zabiera złodziej hulający bezkarnie po wsi /_#../. Zgnębiona, szarpana na wszystkie strony ludność z tęsknotą wspomina czasy rządów przedmąjowych". Stosunków tych zdaniem Stachnika nie potrafię zmienić narzekania i płacz, lecz ".ylko walką możemy zrzucić jarzmo sanacyjne i tylko walką możemy zdobyć należne nam stanowisko w pań-

44

stwie“ .

Poza wspomnianymi ciężarami chłop obarczony był 10% podatkiem wyrównawczym, 10% podatkiem samorządowym, składkami ubezpieczeniowymi, drogo-wym, mostowym, palowym itp. . Oeżeli weźmiemy te wszystkie czynniki pod uwagę nikogo nie zdziwi fakt, że postać egzekutora podatkowego była na wsi bardzo często spotykana i szczerze przez chłopa znienawidzona. Zadłużenie wsi wzrastało także bardzo szybko osiągając w 1932 r. zawrotną sumę ponad 4 miliardów złotych, W skali ogólnopolskiej na 1 ha przypadało średnio 341 zł długów

Nie wiele lepsza, a nawet niejednokrotnie gorsza była sytuacja robotników rolnych. W Małopolsce ich płace kształtowały się na najniższym poziomie ze wszystkich regionów Polski, wykazując w latach 1929-1934 tendencje zniżkowe.

Wszystkie te czynniki sprawiały, że chłop nawet średniorolny i bogatszy nie uzyskiwał ze swego gospodarstwa prawie żadnego dochodu i stawał się w konsekwencji jego "konsumentem". To zaś w dalszej konsekwencji pogłębiało jeszcze ogólnokrajowy kryzys. Stosunki takie doprowadzały do sytuacji, w której "90% ludności w Rzeszowskiem odżywia się niedostatecznie

z punktu widzenia fizjologicznego, tj. niewystarczająco do podtrzymania

47

wegetacji ustroju" . Zjawiska powyższe objęły swym zasięgiem w zasadzie

⁴⁴ "Piast" 1931, nr 19 z 10 V; Podobnie negatywne stanowisko wobec polityki rolnej rządu zajmowały inne partie opozycyjne. Zob. S. R y m a r, 3ak wyprowadzić Polskę..., s. 8-9.

⁴-‘ Por. 3. Mieszczankowski, Podatki rolne w Polsce międzywojennej. "RDzRL" 1961, nr 3, s. 115-158; Charakterystykę ówczesnego systemu podatkowego w Polsce omawia 3. Ciepielewski, Polityka agrarna..., s. 86-87.

⁴⁶ 3. Kowalski, Trudne lata..., s. 223; Przykładowo w Wier-canach w 126 domach mieszkało w 1930 r. 139 rodzin, średni obszar gospodarstwa wynosił 5 morgów. Wieś płaciła 1.965 zł podatku gruntowego, 1.507 drogowego, 1.886 zł ubezpieczenia. Budżet gminy sięgał kwoty 2.400 zł, zadłużenie ludności 17.633 zł, nie licząc ok. 8 tys. u lichwiarzy żydowskich. "Piast" 1930, nr 13 z 13 III.

/ 7

3. Michałowski, Wieś nie ma pracy, Warszawa 1935, s.48;

razający niejednokrotnie obraz stosunków panujących na wsi kreślą chłop-

oaniętniki. 3eden z autorów, z rzeszowskiego, pisał;"Zdaje się, że w jakąś otchłań, z której wyjścia żadnego nie ma. Czy zaciążyło