2711906037

baty nad budżetem, przeciw któremu postanowił głosować, wskazywał w wystąpieniu posła Roga, że “nie powiedzie się rzędowi próba wyciśnięcia ze zubożałego społeczeństwa w roku budżetowym 1932/33 - 2,372.000,000 zł.

W kraju nędza, bezrobocie, rozpacz już nie tysięcy i setek tysięcy, ale

milionów. Rolnictwo w ruinie, egzekucje i licytacje spadaję nie tylko na

51

poszczególnych rolników, ale na całe wsie"

Wojewoda Mikołaj Kwaśniewski w jednym ze swych sprawozdań miesięcznych z 1932 r., omawiajęc sytuację gospodarczę i politycznę województwa krakowskiego wyraźnie wskazywał, że ostatnio “uległa raczej pewnemu pogorszeniu, a to na skutek dłuższej słoty i gradobicia w poszczególnych powiatach w pierwszej połowie miesięca sierpnia, tak że zakończenie żniw odbyło się w złych warunkach, a także w większości powiatów bardzo niekorzystnie na zbiorach pszenicy odbiła się klęska rdzy w zwięzku z czem miejscami położenie ludności jest wprost krytyczne". W tej sytuacji,stwierdzał dalej wojewoda: "agitacja antyrzędowa na wsi znajduje coraz większy

X u*⁵²

posłuch

W dotychczasowej literaturze historycznej, idęc w ślad za publicystykę i lansowanymi również przez Stronnictwo Ludowe opiniami, za podstawowę

i prawie jedynę przyczynę chłopskich występień w 1933 r. uznawano ich

53

ciężkę sytuację materialnę, nędzę wsi i kryzys ekonomiczny , W mniejszym natomiast stopniu zwracano uwagę na polityczne przygotowanie tych wydarzeń głównie przez terenowych działaczy ludowych, którzy niejednokrotnie w sposób niezamierzony wytwarzali atmosferę niezadowolenia, krytyki, a także poględów o konieczności czynnego przeciwstawiania się sanacji. 0 ile natomiast w niektórych opracowaniach dostrzegano ten aspekt zagadnienia,starano się je w sposób jednostronny przypisywać jedynie działalności Komunistycznej Partii Polski. Wprawdzie nie można nie dostrzegać wpływu znanych i bezkompromisowych haseł KPP na postawę chłopów, jednak przynajmniej na

terenie powiatu ropczycki*. jo organizacja komunistyczna była zbyt słaba i

54

nie posiadała dominujęcych wpływów w środowisku wiejskim , chociaż trze-

Spr. Sten, z 35 posiedzenia Sejmu z 11 lutego 1932, s. 11.

CAPZPR, UWKr. 268/11-9/, Sprawozdanie sytuacyjne Wojewody Krakowskiego z 9 września 1932 r., k. 244. Konsekwencje kryzysu ekonomicznego dla jednej wsi pow. ropczyckiego przedstawia 3. F i e r i c h, Broniszów..., s. 256-272; A. Pilch, Kwaśniewski Mikołaj 1871-1940, PSB, t. XV, s. 342-343.

^3. G ó j s k i. Strajki i bunty chłopskie w Polsce, Warszawa 1949. s. 34; K. Nowak, Strajki i występienia chłopów w latach 1930-1934 w Małopolsce. "Przeględ Historyczny" 1958, t. XLIX, z, 3, s. 510-529.

Pamiętny rok 1933. W 25 rocznicę rewolucyjnych walk chłopskich w województwie rzeszowskim, Rzeszów 1958. Podobne tendencje daje się również zauważyć w artykule A. Podraża, Walki klasowo-poi ityczne chłopów

rzeszowskich w latach 1931-1939. Ruch ludowy na Rzeszowszczyźnie...,

s. 110-113. Krytycznie natomiast do takiego ujęcia słusznie ustosunkował się 3. K o w a 1 s k i, Trudne lata..., s, 457-561.

• • * 9