2906542972

202 A. PRZYKORSKA [6]

II.    Jednoniciowe fragmenty w natywnym DNA

Badania ostatnich lat dostarczają coraz więcej dowodów na obecność jednoniciowych fragmentów w dwuniciowym DNA. Wykazano między innymi, że replikacyjne formy chromosomów kołowych, w których DNA skręcone jest w superheliks, zawierają fragmenty jednoniciowe (30, 31).

Obserwując powinowactwo superhelikalnego DNA faga PM2 i wirusa SV40 do polimeraz RNA zależnych od DNA, również stwierdzono obecność jednoniciowych fragmentów. Wiadomym jest, że polimerazy te wymagają jako matrycy DNA z fragmentami jednoniciowymi (32, 33).

Przeprowadzając hydrolizę DNA za pomocą wysoce specyficznej dla jednoniciowego DNA egzonukleazy z Escherichia coli Oka za ki i wsp. (34) oraz O i s h i (35) wykazali, że nowosyntetyzowany DNA bakteryjny zawiera jednoniciowe fragmenty, które stanowią około 0,05—0,l°/o całego DNA.

Szereg danych wskazuje również na obecność jednoniciowych fragmentów w replikującym się DNA fagów i wirusów zwierzęcych. Fragmenty takie występują najczęściej po jednej lub po obu stronach pętli repli-kacyjnej (36, 37, 38) lub widełek replikacyjnych (38). Jednoniciowe fragmenty DNA w postaci „wąsów” w pozycji trans przy przeciwległych widełkach replikacyjnych znaleziono też w DNA faga T4 (39).

Również w replikującym się DNA komórek zwierzęcych wykazano obecność jednoniciowych fragmentów. Fragmenty te widać na zdjęciach DNA wyodrębnionego z dzielących się jąder Drosophila, wykonanych w mikroskopie elektronowym (40). Niektóre sfotografowane cząsteczki DNA posiadają pętle, uważane przez autorów za pętle replikacyjne, w których występują fragmenty jednoniciowe. Oprócz tych pętli pojedyncze nici DNA widoczne są również jako fragmenty „sterczące” w miejscach rozgałęzień replikujących się cząsteczek.

Do prawidłowego przebiegu rekombinacji również konieczne jest okresowe wytworzenie fragmentów jednoniciowych. Obecność takich fragmentów stwierdzono między innymi w bakteryjnych kompleksach rekom-binacyjnych DNA dawcy i biorcy (41) oraz w DNA bakterii zdolnych do ulegania transformacji obcym DNA i do rekombinacji z nim (42, 43, 44). Jednoniciowe fragmenty występują również na obu końcach dwunicio-wych cząsteczek DNA dojrzałych fagów jako tak zwane „lepkie końce”. Odcinki takie zostały najlepiej poznane w DNA faga a (45). Występują one również w innych fagach z tej grupy oraz fagach 299, P2, 186.

III.    Specyficzność nukleaz typu I wobec jednoniciowych fragmentów w dwuniciowym DNA

III-l. Specyficzność wobec regionów bogatych w AT

W temperaturach niższych od temperatury topnienia DNA obszary bogate w AT są w większym stopniu podatne na częściową denaturację