2910489562

152

jeśli chodzi o spójność, wewnętrzną logiczność i uporządkowanie) oraz wszechstronność opracowania hasła frazeologicznego, nie tylko pod względem językowym, ale także teologicznym.

¹    Wymieńmy choćby: Pojęcia wartość i njcfce w polskich przekładach Psa Ile tui, Kraków 1993; Pulsu zyzna biblijna — między tradycją a wyzwaniem współczesności. W: Inspiracje chrzestijańskie w kulturze Europy, red. Kwa Woźniak, ł ódź. 2000, s. 185-200.

²    () frazsulogiimach w polskuh przekładach biblijnych. Od Biblii Wujka do Biblii Tysiąclecia, „Język Polski" 1997 R. 77, nr 2-3, s. 89-96.

³    Ich krótką prezentację wraz z podaniem, co jest bardzo cenne, dotychczasowych opracować mamy na s. 32-39.

¹ 16 form tekstowych wymienia autor w paradygmacie, natomiast w części analitycznej na s. 53 — zapewne omyłkowo — podaje cyfrę 17.

Danuta Bieńkowska Uniwersytet Łódzki

Stanisław^ Koziara, Frazeologia biblijna w języku polskim, Wydawnictwo Naukowe AR Kraków 2001, 343 s.

Jerzy Jarzębsld

Literatura — teatr — psychiatria

Pogranicza obszaru zjawisk literackich i domeny badań psychiatrii są miejscem szczególnie unerwionym, spinającym sąsiadujące krainy tysiącem węzłów’, prowokującym do sz.czegółowych analiz. Nic dziw nego: od dawna już uważa się, że akt tw órczy wiąże się u artysty ze szczególnym stanem napięcia i pobudzenia umysłu, wykraczającym poza granice „normalności” (niezależnie od tego, jak ten wieloznaczny i słabo określony termin zde-

- fmiujemy). Twórczość

literacką traktuje się więc często jako symptom zjawisk zachodzących w umyśle twórcy — równie często podkreśla się też terapeutyczną funkcję tworzenia, które jest przecie ekster-nalizacją stanów' umysłu, próbą nazwania i określenia kłopotów’, jakie podmiot kreacji

Recenzje

ma ze światem i z samym sobą. Seria polsko--niemieckich konferencji poświęconych tej tematyce jest więc inicjatywą ze wszech miar potrzebną, przynoszącą pomysł)' w^fażne zarówno dla teorii, jak i terapeutycznej praktyki.

W końcu października 1999 roku odbyła się kolejna sesja, zorganizowana przez krakowską Akademię Pedagogiczną, Państw ową Wyższą Szkolę Teatralną oraz Szpital Specjalistyczny im. dr. Józefa Babińskiego — tym razem dołączająca do owej pogranicznej tematyki problemy teatru. Jej pokłosiem jest książka: Pogranicza — literatura, teatr i psychiatria. Dominują w tym tomie psychiatrzy — i tak powinno być, bo przecież im przede wszystkim wspólne badania mają się przydać, ale zaprosili oni do udziału w obradach także przedstawicieli filozofii i literaturoznawstwa, a i sami również dali dowody sporej wrażliwości w’ sprawach literatury, co im pomogło ciekawie i inspirująco opisać swoje doświadczenia z wykorzystaniem twórczości artystycznej i pisarskiej w terapii.

Materiały sesyjne otwiera bardzo ogólny w zakroju tekst Adama Węgr/.eckiego O roli twórczości w życiu i rozwoju człowieka. Następujące po nim referaty dotyczące konkretnych problemów’ wynikających na styku literatury i psychiatrii układają się w zbiór tekstów wielotematycznych i zarazem dopełniających się wzajem. Pierwszy z nich, referat Zdzisława Jana Ryna Szaleni twórcy — szalona twórczość podejmuje odwieczny temat związków' między szaleństwem i artystyczną kreatywnością — najpierw na przykładzie twórcy celowo operującego na pograniczu „normalności”, jakim był Witkacy, a następnie w' oparciu o doświadczenia z twórczością schi-zofreników. Ryn jest zwolennikiem badania obszarów' pogranicznych między „normą” i „patologią” w’ psychiatrii, do czego twórczość artystyczna mijającego stulecia doskonale się nadaje, przytacza też przykłady wybitnych dziel literatury, które — jak Ulisses Joyce’a — przypominają miejscami teksty pisane przez schizofreników. Rynowi wtóruje filolog-germanista Krzysztof Lipiński, który w bardzo interesującym referacie dotyczącym postaci i twórczości Trakla dowodzi, jak problematyczna była diagnoza psychiatrów' krakowskich z czasów' I wojny światowej, dotycząca stanu zdrowia psychicznego poety. Na podstawie jego późnych wierszy stwierdzali oni chorobowe zmiany w^r postrzeganiu świata przez Trakla, podczas gdy wiele wskazuje na to, że był)' to po prostu przykłady