2910489834

87

Dydaktyka

wyjście naprzeciw oczekiwaniom uczących się i zaspokojenie ich wrodzonej ciekawości.

W warunkach szkolnych intensywność nauczania jest niska, motywacja i uzdolnienia ucznia są przeciętne. Z tego powodu rozumowe tworzenie przyzwyczajeń i językowych zdolności jest bardziej skuteczne niż mechaniczne. Jeżeli uczeń dobrze zrozumie jakieś zjawisko gramatyczne, łatwiej przychodzi mu jego przyswojenie, co działa motywująco. Tą drogą nabyte zdolności i przyzwyczajenia charakteryzują się elastycznością i trwałością.

ad. d) Zasada problemu jest ściśle powiązana ze współczesną, zorientowaną na ucznia dydaktyką języków obcych. W procesie nauczania problemowego uczniowie muszą się wysilić intelektualnie, ponieważ nauczyciel najczęściej nie przekazuje bezpośrednio wiedzy. Nauczanie problemowe wymaga od ucznia dokonywania wyboru, np. werbalnych i niewerbalnych środków wyrazu potrzebnych do rozwiązania jakiegoś problemu. Postępowanie według tej zasady oddziałuje pozytywnie na duchową aktywność uczniów, która później prowadzi do przyspieszenia i ułatwienia procesu nauczania. Psychologiczno-moty-wujaca zaleta zasady problemu leży w zaspokajaniu najważniejszych pozaegzystencjonal-nych potrzeb ucznia. Zawarty w sytuacji problemowej element trudności i niejasności wywołuje u uczących się naturalną ciekawość i wewnętrzne zaciekawienie, a także pobudza do samodzielności.

ad. e) Zasada nauki przez zabawę umożliwia rówmoważne traktowanie umysłowej i emocjonalnej sfery osobowości ucznia. Za pomocą zabaw mogą być realizowane główne założenia współczesnej, zorientowanej na ucznia lekcji języka obcego. Po pierwsze, wspólny udział w zabawach językowych zmniejsza dystans pomiędzy uczniem a nauczycielem, tworzy między nimi atmosferę partnerstwa, zaufania i współpracy.

Nauczyciel biorący udział w zabawie podlega takim samym regułom i prawom co uczeń.

Po drugie, cele i zadania, które są realizowane w trakcie zabawy, są jasno i konkretnie sformułowane. Uczący chce brać udział w zabawie i być możliwie najlepszym. On uczy się bawiąc. Zabawy go motywują. Po trzecie, zabawy służą jako personifikacja treści nauczania, poprzez to, że odwołują się do aktualnych doświadczeń ucznia.

Ogólnie mówiąc, zabawy mają dużą wartość motywującą. Umożliwiają one uczniom zaspokojenie potrzeby bycia aktywnym. Motywująca wartość zabaw lokalizuje ją według wartości dydaktycznych na drugim miejscu. Zastosowanie muzyki na lekcji również działa motywująco na uczniów.

ad. f) Zasada indywidualizacji dotyczy zróżnicowanego zastosowania treści nauczania, technik nauczania i środków lekcyjnych odpowiadających potrzebom, zainteresowaniom, językową i intelektualną możliwością każdego ucznia. Tak rozumiane zindywidualizowane treści nauczania należą do najskuteczniejszych możliwości rozwoju i podwyższenia motywacji uczniów. Rola zasady indywidualizacji jest tym większa, kiedy o sukcesie nauki języka obcego nie decy duje nauczyciel, tylko indywidualna aktywność ucznia.

Zindywidualizowanie pracy domowej dotyczy jej formy, treści i stopnia trudności. Motywującą wartość mają tzw. ćwiczenia dla żądnych wiedzy. Samodzielna lektura ma również wysoką wartość motywującą, ponieważ bierze pod uwagę pozaszkolne zainteresowania ucznia. Aktywności pozaszkolne są tylko wtedy motywujące, kiedy nie są obligatoryjne⁵.

Czynniki pozaszkolne

Oprócz czynników szkolnych (należą do nich nauczyciel i proces nauczania), które mają wpływ na motywację, występują również czynniki pozaszkolne.

Rodzice odgrywają w^łażną rolę w procesie kształcenia i wychowania dziecka. Ich pozytywne nastawienie do języka obcego ma również pozytywny wpływ na dziecko i w ten spo-