2705149594

zaznaczony lekki kryzys wszystkich badanych parametrów pod koniec pierwszego tygodnia życia, 4) tendencją do normalizacji wyników pod koniec pierwszego miesiąca życia, 5) bardzo duże zmienności (s, V%) wszystkich parametrów w ciągu całego badanego okresu.

of all inuestigated parameters at the end of the first week of life, 4) the trend toward normalization of results at the end of exa-mined period, 5) very great uariancy (s, V%) of all the parameters during the whole period of inuestigation.

DODATKOWE SŁOWA KLUCZOWE: pH . dwutlenek węgla-ciśnienie parcjalne . równowaga kwasowo-zasado-wa . tlen — ciśnienie parcjalne

ADDITIONAL KEY-WORDS: pil . carbon dioxide-partiall pressure . acid-base balancc . oxygen-partiall pressure

Coraz powszechniej uznaje się użyteczność badań gazometrycznych krwi, polegających na oznaczaniu ciśnienia parcjalnego tlenu (p0₂), ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla (pC0₂) i aktywności jonów wodorowych (pH) dla prawidłowego prowadzenia noworodków i niemowląt (2, 6, 15, 19). Szczególnie odnosi się to dc dzieci przedwcześnie urodzonych, które w pierwszym okresie życia znajdują s-ię w stanie stałego zagrożenia z powodu znacznej chwiejności mechanizmów regulujących czynności fizjologiczne ustroju.

Współczesne metody analiz gazometrycznych pozwalają na szybkie uzyskanie wielu cennych danych, a ponieważ wymagają minimalnej ilości krwi (ok. 0,2 ml), są często u wcześniaków jedynymi badaniami laboratoryjnymi, jakie mogą być kilkakrotnie powtarzane w ciągu doby. Badania te, ułatwiające ocenę stanu klinicznego dziecka przedwcześnie urodzonego, są częstokroć nieodzowne przy ustalaniu właściwej, nowoczesnej terapii, zwłaszcza, że należy tutaj uwzględnić tak istotny czynnik, jakim jest dla noworodka czas.

Czas bowiem, jak w żadnym innym okresie życia, liczony od chwili urodzenia dosłownie na minuty ii godziny, odgrywa zasadniczą rolę w procesach dostosowania się noworodka do życia pozamacicznego. Szczególnego znaczenia nabiera tem problem u dziecka przedwcześnie urodzonego, u którego z powodu niedojrzałości funkcjonalnej (przede wszystkim narządu oddechowego) zaadoptowanie się do samodzielnego życia może być znacznie utrudnione, rozciągnięte w czasie i często wymaga pomocy terapeutycznej. Aby ta pomoc nie była jednak ani zbyt pochopna, ani też spóźniona, konieczne jest u takiego noworodka jak najdokładniejsze poznanie wszystkich możliwości samoregulacji, w tym również równowagi kwasowo-zasadowej (RK-Z) i transportu tlenu w najwcześniejszym okresie życia.

Pojęcie tak zwanej „normy” dla wcześniaka właściwie nie istnieje (6, 14, 15, 19). Trudną jest bowiem rzeczą ustalenie wartości prawidłowych dla ustrojów chwiejnych, nieomal in

statu nascendi, które przez sam fakt urodzenia przed osiągnięciem pełnej dojrzałości funkcjonalnej, już stanowią zjawisko patologiczne. Być może to jest przyczyną znacznych rozbieżności danych uzyskiwanych przy próbach ustalenia granic parametrów RK-Z w krwi noworodka przedwcześnie urodzonego (3, 8, 9, 12, 13).

W wymienionym przez nas piśmiennictwie nie ma jednak „norm” dla wartości p0₂ i wy-sycenia Hb tlenem. Z tych względów wydaje się celowe powtórzenie tych samych badań na naszym materiale i uzupełnienie ich pomiarami p0₂ i wysycenia Hb tlenem.

MATERIAŁ I METODY

Obserwacją objęto 36 dzieci (21 noworodków płci męskiej i 15 płci żeńskiej), uroazonych między 27 a 37 tygodniem życia płodowego, o wadze urodzeniowej od 901 do 2300 g (w okresie od marca 1972 r. do lutego 1973 r.), nie wykazujących w okresie badania żadnych uchwytnych klinicznie zmian chorobowych i zaburzeń oddechowych. Z badan wyłączono noworodki, które po urodzeniu oceniono poniżej 7 punktów w skali Apgar, oraz te, u których stężenie bilirubiny w surowicy, w przebiegu żółtaczki fizjologicznej przekraczało 10 mg°/o. 7 noworodków z badanej grupy o wadze poniżej 1300 g pozostawało w pierwszym tygodniu życia w inkubatorze, ze względu na niewykształconą zdolność utrzymywania stałej ciepłoty ciała.

Badane dzieci żywione były pokarmem kobiecym, a tylko 7 najmniejszych otrzymywało dodatek odżywki Humana lub Similac do pokarmu kobiecego w ilości 3 do 5 g na dobę, celem wyrównania zapotrzebowania białkowego, jakiego nie można było pokryć przez odpowiednie zwiększenie ilości pokarmu. Według Fanconiego i Wallgrena oraz innych autorów (5, 6), odżywki powyższe nie wpływają zakwaszająco na ustrój najmłodszych dzieci.

Krew do badań pobierano w godzinach przedpołudniowych, nie wcześniej niż po upływie 4 godzin od urodzenia. Krew uzyskiwano przez nakłucie pięty lub palucha po uprzedniej srterializacji, przez rozmasowanie i ogrzanie w ciepłej wodzie (45°C, 2—3 min.).

597

PRZEGLĄD LEKARSKI 1975 32 Nr 7