i j,A.\> < / W' YUUKYl.
a przed drugą zrana już wschodzi. Zachodnie blaski łączą się z błyskami świtu, o północy czytać można bez świecy. Jeśli importowane europejskie produkta coraz stają się kosztowniejszymi w miarę zagłębiania się w Azyą, miejscowe przedmioty uie mają prawie żadnej ceny. Para kaczek płaci się tu po 10 kopiejek, Pusta dzika gęś 15, dwa jarząbki 5, już za dwie kopiejki nabyć można sporą rybę, a szczupaków ważących około 20 funtów, za 15 do dwudziestu kopiejek dostać łatwo.
Jedną z właściwości tej strefy, to brak zupełny kamieni, rybacy nie znajdują na miejscu ciężarów do zagłębiania w nurtach matni. Od wyjazdu z Uralu, pisze autor, jednego nie dostrzegłem kamyczka. Niebawem łatwa żegluga po wodach Irtyszu zamienia się na trudniejsze sterowanie parostatkiem wśród labiryntu wysep i wysepek porosłych brzeziną, które wTypełniają szerokie koryto wielkiej rzeki Ob. O północy nasz podróżny znalazł się u połączenia się tych dwóch potężnych dróg wodnych. Rozlane szeroko fale i gęsty archipelag zakrywający właściwe ujście Irtyszu, oraz łagodne światło nocy sybirskiej nadawało krajobrazowi charakter czysto nadmorski. W tern od północnej strony zakrwawiło się niebo, i choć jeszcze słońca nie było, jasność dzienna potokiem blasków oświeciła smętny widnokrąg. Niektórzy pasażerowie wylegli na pokład, aby podziwiać to cudowne zjawisko, ale stolik zielony przykuł namiętnych graczy, obojętnych na cuda przyrody.
Na dniu 4-go czerwca p. Cotteau stanął w Surgut} najskrajniejszym ku północy punkcie, do jakiego dotarł w czasie swej podróży. Począwszy od 60-go stopnia szerokości, ziemia niemal stale zamarznięta, nie udziela soków ożywczych rosnącym na niej drzewom , które nie dochodzą tu nigdy do znaczniejszych rozmiarów. Jeszcze w7 sąsiedztwie Surgut a wl dnieją lasy sosnowe, modrzewiowe i brzozowe, ale niebawem drzewTostan znika zupełnie, modrzew (Larsibinca) tworzy ostatnią granicę roślinności drzewnej, da-lej znajduje się Tundra, puszcza lodowa, którą już tylko trawy i mchy porastają. Przeklęta i wydziedziczona ta strefa rozciąga się w samej że Azy i od Uralu do cieśniny Berynga, na olbrzymiej przestrzeni obejmującej ze względu na swą długość trzecią część całej ziemi.
Ale nie potrzeba n tundry aby podróżnika zostawić pod wra-