APLIKACJE SIECIOWE
EB II PWr 1
INTERNET
ARPANET  sieć opracowana w 1969 r. przez Ministerstwo
Obrony USA we współpracy z kilkoma uczelniami.
Początkowo słu\
yła do wykonywania obliczeń na zdalnych
komputerach.
W latach 70-tych pojawiły się nowe usługi:
- poczta elektroniczna,
- poczta elektroniczna,
- grupy dyskusyjne
Usługa WWW powstała na przełomie lat 80 i 90.
W latach 70-tych wymyślono protokół TCP/IP i pojawiła się nazwa
Internet.
EB II PWr 2
INTERNET(2)
Zało\
enia le\
ące u podstaw budowy sieci:
- sieć musi być sprawna mimo awarii niektórych węzłów i łącz
(brak centralnego punktu w sieci)
- przesyłana wiadomość jest dzielona na pakiety. Ró\
ne pakiety mogą
podró\
ować ró\
nymi drogami i są kompletowane w miejscu
przeznaczenia
Liczba komputerów w Internecie w latach 1981-03
1,0E+09
1,0E+08
1,0E+07
1,0E+06
1,0E+05
1,0E+04
1,0E+03
1,0E+02
81 83 85 87 89 91 93 95 97 99 1 3
EB II PWr 3
Klient - serwer
Aplikacje sieciowe u\
ywają mechanizmu współpracy zwanego modelem
klient-serwer.
Określenia klient-serwer odpowiadają dwóm programom zaanga\
owanym w
wymianę informacji.
Program aktywnie inicjujący połączenie nazywany jest klientem, a program
czekający biernie na \
ądanie połączenia  serwerem.
EB II PWr 4
Klient - serwer
Cechy oprogramowania klienta:
- jest wywoływany bezpośrednio przez u\
ytkownika, a czas wykonania obejmuje
tylko jedną sesję,
- działa lokalnie na komputerze osobistym u\
ytkownika,
- aktywnie inicjuje kontakt z serwerem,
- mo\
e, w razie potrzeby kontaktować się z wieloma serwerami, jednak na raz
aktywnie komunikuje się tylko z jednym serwerem,
- nie wymaga specjalnego sprzętu ani wyrafinowanego systemu operacyjnego
EB II PWr 5
Klient - serwer
Cechy oprogramowania serwera:
- jest specjalizowanym, uprzywilejowanym programem, którego zadaniem jest
świadczenie konkretnej usługi; mo\
e obsługiwać naraz wielu klientów,
- jest uruchamiane automatycznie przy uruchamianiu systemu i działa przez wiele
kolejnych sesji,
- działa na publicznie dostępnym komputerze (klasy serwer),
- działa na publicznie dostępnym komputerze (klasy serwer),
- czeka pasywnie na zgłoszenia od dowolnych klientów,
- przyjmuje połączenia od dowolnych odległych klientów, ale pełni jedną
konkretną usługę,
- wymaga wydajnego sprzętu
EB II PWr 6
Klient - serwer
Informacja przesyłana między klientem a serwerem mo\
e płynąć w dowolnym
kierunku lub tak\
e w obu kierunkach.
Wiele usług opiera się na wysyłaniu \
ądań przez klienta, na które serwer odsyła
odpowiedzi. Jednak spotykane te\
są inne sposoby interakcji.
Podobnie jak większość programów u\
ytkowych, klient i serwer potrzebują do
przesyłania informacji protokołu transportowego.
EB II PWr 7
Protokół transportowy i współpraca klient - serwer
Serwer
Klient
transport transport
transport transport
sieć sieć
Internet
EB II PWr 8
Protokół transportowy i współpraca klient - serwer
Serwer1 Serwer2
Klient1 Klient2
transport transport transport
transport transport transport
sieć sieć
sieć
Internet
Pojedynczy komputer klasy serwera mo\
e oferować jednocześnie wiele usług.
EB II PWr 9
Zastosowanie protokołów
" UDP
- Klient/Server w LAN
- Multimedia w LAN/WAN
- Multicast
- TFTP, RTP, NFS, OSPF, RIP, SNMP, VoIP...
" TCP
- Transfer niezawodny danych (pliki, wirtualny terminal...)
- Klient/Serwer w WAN
- Unicast
- DNS, Telnet, FTP, HTTP, SMTP, NNTP, NFS, BGP, LDAP...
EB II PWr 10
WWW(1)
WWW- World Wide Web (Ogólnoświatowa pajęczyna)
WWW jest systemem, który umo\
liwia dostęp interakcyjny do
informacji.
Informacja jest przekazywana jako zbiór dokumentów, rozproszo-
nych między wieloma komputerami połączonymi siecią. Dokumenty
takie mogą zawierać odsyłacze do innych dokumentów.
Rodzaje dokumentów:
- dokument hipertekstowy,
- dokument hipermedialny.
Dokument hipermedialny  oprócz tekstu zawiera inne postacie
informacji, jak zdjęcia, rysunki, animacje.
EB II PWr 11
WWW(2)
Dokumenty są zapisywane przy u\
yciu języka HTML (Hypertext
Markup Language)  język opisu struktury dokumentów hiperteksto-
wych. Język ten nie słu\
y do podawania szczegółowych informacji o
wyglądzie dokumentu, a jedynie ogólnych wskazówek dla
przeglądarki.
Format i reprezentacja HTML
Ka\
dy dokument w HTML-u zawiera zasadnicze informacje przeple-
Ka\
dy dokument w HTML-u zawiera zasadnicze informacje przeple-
cione znacznikami i jest podzielony na dwie główne części:
- nagłówek,
- treść dokumentu
Znaczniki HTML słu\
ą do zapisania struktury dokumentu i
wskazówek co do sposobu jego prezentacji. Niektóre znaczniki
występują w parze z odpowiadającym znacznikiem końca operacji.
EB II PWr 12
WWW(3)
- znacznik początku operacji
- znacznik końca operacji
Przykład:





Treść dokumentu


EB II PWr 13
WWW(4)
Przykładowe znaczniki HTML:

- przejście do nowego wiersza
- początek nagłówka poziomu i

- początek listy

• - kolejne pozycje na liscie
  - wstawienie obrazka
  
  
  Prentice Hall,
  EB II PWr 14
  WWW(5)
  Architektura przeglądarek
  Dokument jest identyfikowany za pomocą adresu
  URL  Uniform Resource Locator, jednolity adres zasobu.
  protokół://nazwa_komputera:port/nazwa_dokumentu
  protokół  nazwa protokołu dostępu do dokumentu
  http  Hyper Text Transfer Protocol,
  http  Hyper Text Transfer Protocol,
  protokół przesyłania dokumentów hipertekstowych
  nazwa_komputera  domenowa nazwa komputera
  port  opcjonalny numer
  http://www.pwr.wroc.pl/programy/index.html
  EB II PWr 15
  WWW(6)
  Przeglądarki WWW pracują w trybie klient-serwer.
  W odró\
  nieniu od innych usług sieciowych połączenia
  między przeglądarkami i serwerami trwają krótko.
  Natychmiast po odebraniu \
  ądanych informacji
  Natychmiast po odebraniu \
  ądanych informacji
  przeglądarka zamyka połączenie.
  EB II PWr 16
  WWW(7)
  Główne składniki przeglądarki WWW
  St
  Interpreter
  Moduł
  er
  klawiatura
  HTML
  ekran
  sterujący
  o
  w
  Interpreter
  ni
  ni
  opcjonalny
  opcjonalny
  k
  Klient Klient
  HTTP opcional
  ny
  Interfejs sieciowy
  odległy
  serwer
  EB II PWr 17
  WWW(8)
  Przeglądarka składa się z zestawu współpracujących ze sobą
  modułów:
  - moduł sterujący (zarządzający),
  - zestaw klientów,
  - zestaw interpreterów (obsługują formatowanie dokumentów)
  Ka\
  da przeglądarka musi zawierać interpreter języka HTML, inne
  interpretery są opcjonalne.
  interpretery są opcjonalne.
  Poza klientem HTTP i interpreterem języka HTML przeglądarka
  mo\
  e zawierać moduły, które pozwalają na pełnienie dodatkowych
  funkcji.
  Wiele przeglądarek zawiera klienta FTP. Niektóre przeglądarki mają
  tak\
  e klienta poczty elektronicznej.
  ftp://ftp.pwr.wroc.pl/pub/info/studia.doc
  EB II PWr 18
  WWW(9)
  Przeglądarki korzystają z pamięci podręcznej. Ka\
  dy pobrany plik
  jest umieszczany w pamięci podręcznej na lokalnym dysku.
  Po wskazaniu dokumentu przez u\
  ytkownika przeglądarka
  sprawdza najpierw, czy wskazany dokument jest dostępny w
  pamięci podręcznej. Jeśli tak, to nie jest on pobierany z sieci.
  Przechowywanie informacji w pamięci podręcznej radykalnie
  Przechowywanie informacji w pamięci podręcznej radykalnie
  przyśpiesza działanie programu (szczególnie w przypadku wolnych
  łącz).
  Większość przeglądarek pozwala u\
  ytkownikowi na określenie
  czasu przechowywania dokumentów na dysku.
  EB II PWr 19
  Poczta elektroniczna
  Skrzynka pocztowa  miejsce na dysku do przechowywania listów.
  Tylko właściciel mo\
  e czytać i usuwać listy ze skrzynki.
  Ze skrzynką jest ściśle związane konto pocztowe.
  Ka\
  da skrzynka pocztowa ma swój jednoznaczny adres poczty
  elektronicznej (ang. email address)
  adresat@komputer
  adresat@komputer
  adresat  nazwa konta u\
  ytkownika; imię i nazwisko u\
  ytkownika
  komputer  nazwa domenowa komputera
  [e-mail]
  [e-mail]
  EB II PWr 20
  Poczta elektroniczna
  Format komunikatów poczty elektronicznej
  List elektroniczny składa się z dwóch części:
  nagłówka i treści listu.
  Ka\
  dy wiersz nagłówka zaczyna się słowem kluczowym:
  From - adres nadawcy
  To - adres odbiorcy
  To - adres odbiorcy
  Cc - Do wiadomości
  Date - Data wysłania
  Subject - Temat
  EB II PWr 21
  Poczta elektroniczna
  Pocztę elektroniczna zaprojektowano do przesyłania tekstów
  (znaków ASCII). Dopiero póz
  niej opracowano sposoby przesyłania
  w listach dowolnych danych (obrazków, programów binarnych).
  Dla ujednolicenia sposobów kodowania informacji binarnych
  opracowano standard uniwersalnego rozszerzenia poczty interneto-
  wej (ang. MIME  Multipurpose Internet Mail Extensions).
  MIME pozwala nadawcy i odbiorcy na wybór najwygodniejszego
  sposobu kodowania. W nagłówku listu jest umieszczany dodatkowy
  wiersz, który informuje o rodzaju i sposobie zakodowania danych w
  liście. MIME pozwala te\
  na podzielenie listu na części, z których
  ka\
  da zostanie zakodowana osobno.
  EB II PWr 22
  Poczta elektroniczna
  Elementy systemu pocztowego:
  - klient pocztowy (agent),
  Odbiór i wysyłanie poczty na stacji u\
  ytkownika
  Organizacja folderów pocztowych
  Filtrowanie poczty
  Tworzenie list adresowych i ksią\
  ek adresowych
  - Lokalny serwer pocztowy
  Odbiór listów z sieci i umieszczanie ich w odpowiednich skrzynkach
  Odbiór listów z sieci i umieszczanie ich w odpowiednich skrzynkach
  Wysyłanie listów w sieć
  Odbiór połączeń od klientów pocztowych
  - Brama pocztowa (relay server)
  Odpowiada za komunikację lokalnego serwera pocztowego z
  Internetem
  EB II PWr 23
  Poczta elektroniczna
  POP
  SMTP SMTP
  Internet
  SMTP
  Klient
  Lokalny Zdalny
  serwer serwer
  EB II PWr 24
  Poczta elektroniczna
  Protokoły pocztowe:
  - SMTP  Simple Mail Transfer Protocol
  (Prosty protokół przesyłania poczty)
  Pełni podwójną rolę (klienta i serwera) i realizuje nast.. zadania:
  -- wysyłanie poczty klientów lokalnych,
  -- odbieranie poczty przychodzącej z sieci,
  -- odbieranie poczty przychodzącej z sieci,
  -- definiowanie formatów komunikatów sterujących
  - weryfikacja poprawności połączeń
  - identyfikacja nadawcy
  - ustalenie parametrów transmisji
  EB II PWr 25
  Poczta elektroniczna
  - POP3  Post Office Protocol (Protokół urzędu pocztowego)
  Na serwerze z kontami pocztowymi działa dodatkowo
  serwer POP3.
  Klient pocztowy łączy się z serwerem POP w celu dostepu do
  zawartości skrzynki pocztowej (po autoryzacji u\
  ytkownika).
  - inne protokoły: IMAP
  EB II PWr 26
  Przesyłanie plików
  Usługa przesyłania plików udostępnia mo\
  liwość wysyłania z
  jednego komputera na drugi całych plików.
  Oprogramowanie do przesyłania plików:
  - ogólne i elastyczne,
  - przesyłanie dowolnych plików,
  - obsługa ró\
  nic pomiędzy sposobami przechowywania plików
  w ró\
  nych systemach,
  w ró\
  nych systemach,
  - uwzględnienie ró\
  nic w regułach nazewnictwa,
  - obsługa ró\
  nic w reprezentacji plików, informacjach o ich typie
  oraz mechanizmach ich zabezpieczeń
  Usługi przesyłania plików:
  - FTP (File Transfer Protocol)
  - TFTP (Trivial FTP)
  EB II PWr 27
  Przesyłanie plików
  Protokół FTP
  FTP jest protokołem ogólnego przeznaczenia.
  Mo\
  e być wykorzystany interakcyjnie lub wsadowo.
  Wykorzystuje model klient-serwer.
  Klient Serwer
  Internet
  FTP FTP
  EB II PWr 28
  Przesyłanie plików
  Na polecenie u\
  ytkownika lokalny komputer nawiązuje połączenie
  sterujące z serwerem FTP.
  Przy komunikacji poprzez połączenie sterujące klient i serwer
  wykorzystują protokół FTP:
  Klient nie posyła bezpośrednio serwerowi kodów klawiatury naciś-
  niętych przez u\
  ytkownika. Gdy u\
  ytkownik wpisze polecenie,
  niętych przez u\
  ytkownika. Gdy u\
  ytkownik wpisze polecenie,
  klient interpretuje je. Jeśli polecenie wymaga interakcji z serwerem
  klient tworzy z u\
  yciem protokołu FTP zapytanie, które następnie
  przesyła do serwera. Serwer, równie\
  korzystając z protokołu FTP,
  wysyła odpowiedz
  .
  EB II PWr 29
  Przesyłanie plików
  Klient i serwer do transmisji ka\
  dego pliku ustanawiają oddzielne
  połączenie dla danych.
  Połączenia dla danych pojawiają się i znikają,
  natomiast połączenie sterujące pozostaje aktywne podczas całej sesji
  EB II PWr 30
  Przesyłanie plików
  Protokół FTP określa dokładnie, w jaki sposób oprogramowanie
  FTP na jednym komputerze współpracuje z oprogramowaniem na
  drugim, jednak nie definiuje interfejsu u\
  ytkownika.
  Interfejs dostępny u\
  ytkownikowi mo\
  e mieć ró\
  ne implementacje:
  - interfejs liniowy
  Przykładowe polecenia: open, close, cd, ls, help, get, put
  - interfejs okienkowy (najczęściej u\
  ywany)
  - interfejs okienkowy (najczęściej u\
  ywany)
  EB II PWr 31
  Przesyłanie plików
  Anonimowy dostęp do plików
  Na serwerze FTP tworzone jest specjalne konto o nazwie anonymous
  mające minimalny mo\
  liwy dostęp do plików. Konto jest bez hasła
  lub hasłem jest adres poczty elektronicznej
  FTP określa dwa podstawowe tryby przesyłania plików:
  FTP określa dwa podstawowe tryby przesyłania plików:
  - tryb tekstowy
  - tryb binarny (do przesyłania np. programów)
  EB II PWr 32
  Przesyłanie plików
  Protokół TFTP
  - obsługuje wyłącznie przesyłanie plików,
  - nie obsługuje interakcji,
  - nie pozwala na wyświetlenie zawartości folderów,
  - nie obejmuje autoryzacji,
  - wykorzystuje bezpołączeniowy protokół UDP,
  - najczęściej stosowany przy początkowym ładowaniu systemów
  - najczęściej stosowany przy początkowym ładowaniu systemów
  w urządzeniach
  EB II PWr 33