MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Katarzyna Kacperczyk
Planowanie diety ubogoenergetycznej
321[11].Z3.03
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
prof. dr hab. Lidia Wądołowska
dr inż. Aleksandra Kostrzewa-Tarnowska
Opracowanie redakcyjne:
mgr Katarzyna Kacperczyk
Konsultacja:
dr hab. inż. Henryk Budzeń
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[11].Z3.03
 Planowanie diety ubogoenergetycznej , zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu dietetyk.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 6
3. Cele kształcenia 7
4. Przykładowe scenariusze zajęć 8
5. Ćwiczenia 12
5.1. Otyłość i nadwaga jako główne zagrożenia dla zdrowia człowieka 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Żywienie w diecie ubogoenergetycznej 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Wspomaganie diety ubogoenergetycznej poprzez stosowanie preparatów
farmaceutycznych i wysiłku fizycznego 18
5.3.1. Ćwiczenia 18
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 21
7. Literatura 35
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie dietetyk.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,
- literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:
- dyskusja w grupach,
- metoda projektu,
- przewodniego tekstu,
- ćwiczenia,
- pogadanka.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. Jako pomoc w realizacji jednostki
modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla ucznia. Nauczyciel powinien
ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do nich adresowanego. Podczas
realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie uwagi na następujące
elementy:
- materiał nauczania  w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać  czytanie tekstu ze
zrozumieniem,
- pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,
- dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Prowadzący może również
zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,
- sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń nie
zainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną  ciekawość wiedzy . Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,
- testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną
liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona
jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego
projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
321[11].Z3
Żywienie dietetyczne
321[11].Z3.01
Planowanie podstawowego żywienia
dietetycznego oraz diet w chorobach
na tle niedoborów żywieniowych
321[11].Z3.02
Planowanie diety
lekko strawnej
321[11].Z3.06 321[11].Z3.07
321[11].Z3.04
321[11].Z3.05 Planowanie diety Planowanie diet
321 [11].Z3.03 Planowanie diety
Planowanie diety z ograniczeniem z modyfikacjami
Planowanie diety z ograniczeniem
bogatobiałkowej tłuszczu składników
ubogoenergetycznej substancji
i diety oraz diety mineralnych
pobudzajÄ…cych
z ograniczeniem
niskobiałkowej i diet
wydzielanie soku
Å‚atwo przyswajalnych z modyfikacjami
żołądkowego oraz
węglowodanów konsystencji
diet
w zaburzeniach
czynnościowych
jelit
321[11].Z3.08 321[11].Z3.09
Planowanie diet Prowadzenie dokumentacji żywieniowej
niestandardowych pacjentów
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- posługiwać się technologią informacyjną,
- korzystać z podstawowej wiedzy z zakresu fizjologii człowieka,
- charakteryzować właściwości składników pokarmowych i ich znaczenie dla organizmu
ludzkiego,
- planować żywienie dla różnych grup ludzi,
- wykorzystywać zasady racjonalnego żywienia do planowania posiłków.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- określić przyczyny i skutki otyłości,
- scharakteryzować rodzaje diet ubogoenergetycznych,
- określić cele i założenia diety ubogoenergetycznej,
- określić wskazania do stosowania diety ubogoenergetycznej,
- określić zalecane spożycie składników pokarmowych,
- zidentyfikować błędy żywieniowe pacjentów otyłych,
- zaplanować jadłospis dla osób na diecie ubogoenergetycznej,
- dostosować opracowany jadłospis do indywidualnych potrzeb pacjenta,
- dobrać produkty i potrawy zalecane w diecie ubogoenergetycznej,
- dokonać oceny zaplanowanych jadłospisów,
- rozróżnić preparaty wspomagające dietoterapię otyłości,
- określić rolę błonnika we wspomaganiu dietoterapii otyłości,
- określić sposoby modyfikacji nieprawidłowych zwyczajów żywieniowych pacjentów
otyłych,
- posłużyć się programem komputerowym do oceny sposobu żywienia,
- scharakteryzować tendencje rozwojowe dotyczące diet odchudzających,
- przekonać pacjenta o celowości i konieczności stosowania diety.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]
Moduł: Żywienie dietetyczne 321[11].Z3
Jednostka modułowa: Planowanie diety ubogoenergetycznej 321[11].Z3.03
Temat: Zasady żywienia w diecie ubogoenergetycznej.
Cel główny: Ukształtowanie umiejętności charakteryzowania diety ubogoenergetycznej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- określić cel żywienia,
- wymienić czynniki, od których zależy zapotrzebowanie na składniki odżywcze,
- wyjaśnić pojęcie diety ubogoenergetycznej,
- wyjaśnić pojęcie otyłości, jej przyczyny, wpływ na stan zdrowia człowieka,
- wymienić zasadnicze elementy diety ubogoenergetycznej, jej wpływ na poprawę stanu
zdrowia (szczególnie na zmniejszenie ryzyka wystąpienia cukrzycy i chorób serca),
- określić zasady doboru odpowiednich produktów,
- określić rolę błonnika w diecie ubogoenergetycznej.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- wykład konwersatoryjny,
- pokaz,
- dyskusja dydaktyczna wielokrotna,
- ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w grupach 2-osobowych.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- plansze dydaktyczne,
- tablice poglÄ…dowe,
- komputer z dostępem do Internetu.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Przedstawienie celów zajęć.
3. Realizacja zajęć:
- nauczyciel przedstawia oraz omawia podstawowe zagadnienia związane z pojęciem
diety ubogoenergetycznej,
- nauczyciel dzieli grupę na dwuosobowe zespoły i podaje zadanie do wykonania przez
każdy z zespołów. Każdy zespół określa tok postępowania podczas wykonywania
ćwiczenia,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
- zespoły wykonują ćwiczenie polegające na określeniu założeń diety
ubogoenergetycznej, jej charakterystycznych elementów, ilości i jakości składników
w codziennym jadłospisie, odpowiednich technik obróbki cieplnej stosowanych w tej
diecie,
- zespoły opisują poszczególne zasady diety ubogoenergetycznej, dokonują ich oceny
pod względem zastosowania,
- nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy.
4. Po wykonanym zadaniu uczniowie porzÄ…dkujÄ… swoje stanowiska pracy.
5. Przeprowadzenie dyskusji na temat wykonywanych ćwiczeń, trudności i ewentualnie
popełnianych błędów.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Wymień co najmniej 5 produktów zabronionych w diecie ubogoenergetycznej.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]]
Moduł: Żywienie dietetyczne 321[11].Z3
Jednostka modułowa: Planowanie diety ubogoenergetycznej 321[11].Z3.03
Temat: Planowanie dziennego jadłospisu w diecie ubogoenergetycznej.
Cel główny: Uształtowanie umiejętności planowania jadłospisu w diecie ubogoenergetycznej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć
- wymienić produkty zalecane i niewskazane w diecie dla osób otyłych,
- obliczać wartość odżywczą poszczególnych produktów w zależności od ich ilości ze
szczególnym uwzględnieniem węglowodanów i tłuszczów,
- zastosować tablice wartości odżywczej produktów w obliczaniu wartości energetycznej
i odżywczej produktów i potraw zalecanych w diecie ubogoenergetycznej,
- określić zasady planowania jadłospisu dla osób otyłych i z nadwagą,
- określić rodzaje dopuszczalnych tłuszczów i węglowodanów w posiłkach i zamieniać
produkty w ramach tej samej grupy, aby zmniejszyć kaloryczność posiłków,
- określić zasady żywienia w otyłości i zastosować je w planowaniu jadłospisu diety
ubogoenergetycznej.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- wykład,
- pokaz,
- dyskusja dydaktyczna wielokrotna,
- ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w 2-osobowych grupach.
Czas: 4 godziny dydaktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura dotyczÄ…ca diety ubogoenergetycznej,
- plansze dydaktyczne,
- tablice wartości odżywczej produktów spożywczych, norm żywieniowych, wymienników
produktowych,
- książki kucharskie, receptury,
- komputer z dostępem do Internetu.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Przedstawienie celów zajęć.
3. Realizacja zajęć:
- nauczyciel przedstawia oraz omawia zasady żywienia osób otyłych i planowania diety
ubogoenergetycznej,
- nauczyciel dzieli grupę na dwuosobowe zespoły i podaje zadanie do wykonania przez
każdy z zespołów. Każdy zespół oblicza na podstawie konkretnego przykładu osoby
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
otyłej zalecaną wartość energetyczną i zawartość składników odżywczych w dziennej
diecie redukującej masę ciała pacjenta,
- zespoły przygotowują propozycje potraw na poszczególne posiłki, zwracając dużą
uwagę na wartość energetyczną i odżywczą oraz ilość produktów, których trzeba użyć
do przygotowania poszczególnych posiłków,
- zespoły obliczają wartości energetyczną i odżywczą produktów wybranych do
jadłospisu i układają plan całodziennego żywienia osoby otyłej,
- nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy.
4. Po wykonanym zadaniu uczniowie porzÄ…dkujÄ… swoje stanowiska pracy.
5. Przeprowadzenie dyskusji na temat wykonywanych ćwiczeń, trudności i ewentualnie
popełnianych błędów.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Wymień co najmniej 5 produktów zabronionych w jadłospisie osób otyłych.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Otyłość i nadwaga jako główne zagrożenia dla zdrowia
człowieka
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz wskaz
nik BMI dla kobiety o masie ciała 69 kg i wzroście 1,65 m.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze sposobem obliczania wskaz
nika BMI,
2) obliczyć wskaz
nik masy ciała,
3) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura dotycząca otyłości i nadwagi,
- materiały piśmiennicze,
- arkusze papieru formatu A4,
- komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką.
Ćwiczenie 2
Ustal wartość energetyczną diety dla mężczyzny w wieku 35 lat o wzroście 1,76 m,
masie ciała 83 kg, umiarkowanej aktywności fizycznej, a następnie zaproponuj wartość
energetyczną diety mającej na celu zredukowanie niewielkiej nadwagi mężczyzny.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
4) skorzystać z norm zapotrzebowania na energię,
5) obliczyć wskaz
nik BMI przykładowego mężczyzny,
6) oszacować jego dzienne zapotrzebowanie na energię,
7) przyjąć deficyt energetyczny, zaproponować wartość energetyczną diety
ubogoenergetycznej,
8) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura dotycząca otyłości i nadwagi,
- normy na energiÄ™,
- materiały piśmiennicze,
- arkusze papieru formatu A4,
- komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką.
Ćwiczenie 3
Zaproponuj wartość energetyczną diety u małżeństwa, które wspólnie postanowiło
zastosować dietę redukującą masę ciała. Obliczenia należy zamieść w tabeli wg wzoru. Dane
potrzebne do obliczeń znajdują się poniżej:
Kobieta  lat 40, siedzący tryb życia, 1,64 m wzrostu, masa ciała 79 kg
Mężczyzna  lat 45, umiarkowana aktywność fizyczna, 1,82 m wzrostu, masa ciała 95 kg
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) skorzystać z norm na energię,
2) obliczyć wskaz
nik BMI kobiety i mężczyzny,
3) ustalić ich dzienne zapotrzebowanie na energię,
4) przyjąć deficyt energetyczny i zaproponować wartość energetyczną diety dla obojga
małżonków mających nadwagę,
5) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.
Tabela do ćwiczenia 3. Wartości energetyczne dziennej racji pokarmowej w diecie redukującą nadwagę
u kobiety i mężczyzny [opracowanie własne]
Normy
zapotrzebowania na BMI wyjściowe, Wartość energetyczna dziennej racji
Płeć
energiÄ™ przy aktualne pokarmowej w diecie redukujÄ…cej nadwagÄ™
BMI 20 - 25
Kobieta
Mężczyzna
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura dotycząca otyłości i nadwagi,
- normy na energiÄ™,
- materiały piśmiennicze,
- arkusze papieru formatu A4,
- komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2. Żywienie w diecie ubogoenergetycznej
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj listę produktów zbożowych, które można wykorzystać w planowaniu jadłospisu
diety ubogoenergetycznej na podstawie podanego schematu. Oblicz ich wartość energetyczną
w jednej porcji w określonej do spożycia ilości, podając ją także w miarach domowych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w literaturze tabele wartości odżywczej produktów spożywczych,
2) przygotować zestawienie produktów zbożowych zalecanych w diecie
ubogoenergetycznej,
3) określić ilość gramów produktów do spożycia przypadających na jedną porcję,
4) obliczyć wartość energetyczną poszczególnych produktów w jednej porcji w określonej
do spożycia ilości,
5) przedstawić zestawienie w formie tabeli,
6) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.
Tabela do ćwiczenia 1. Produkty zbożowe w diecie ubogoenergetycznej [opracowanie własne]
Energi (kcal) Miara domowa
Energia (kcal)
Produkt w 1 porcji danego określonej ilości produktu
w 100g danego produktu
produktu (g) stanowiÄ…cego 1 porcjÄ™
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura dotycząca żywienia w diecie ubogoenergetycznej,
- tabele wartości odżywczej produktów spożywczych,
- materiały piśmiennicze,
- arkusze papieru formatu A4,
- komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Ćwiczenie 2
Opracuj listę warzyw i owoców do wykorzystania w jadłospisie diety
ubogoenergetycznej na podstawie podanego schematu. Oblicz ich wartość energetyczną
w jednej porcji w określonej do spożycia ilości produktu po oczyszczeniu, podając zawartość
w niej błonnika pokarmowego oraz podając ilość danego produktu w miarach domowych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w literaturze tabele wartości odżywczej produktów spożywczych,
2) przygotować zestawienie warzyw i owoców zalecanych w diecie ubogoenergetycznej,
3) określić ilość gramów produktów do spożycia przypadających na jedną porcję,
4) obliczyć wartość energetyczną jednej porcji poszczególnych produktów,
5) obliczyć ilość błonnika zawartego w jednej porcji poszczególnych warzyw i owoców,
6) przedstawić zestawienie w formie tabeli,
7) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.
Tabela do ćwiczenia 2. Warzywa i owoce w diecie ubogoenergetycznej i ilość zawartego w nich błonnika
[opracowanie własne]
Ilość danego Ilość błonnika (g) Miara domowa
Energia (kcal)
produktu (g) zawartego określonej ilości produktu
Produkt w 1 porcji danego
stanowiÄ…ca w 1 porcji danego stanowiÄ…cego 1 porcjÄ™
produktu (g)
1 porcjÄ™ warzywa/owocu
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- dyskusja dydaktyczna,
- ćwiczenia grupowe.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura dotycząca żywienia w diecie ubogoenergetycznej,
- tabele wartości odżywczej produktów spożywczych,
- materiały piśmiennicze,
- arkusze papieru formatu A4,
- komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką.
Ćwiczenie 3
Przygotuj wg podanego niżej schematu propozycję ograniczenia podaży energii kolacji
dla osoby otyłej wiedząc, że posiłek ten ma się składać z pieczywa, wędliny, sałatki
warzywnej, owocu i napoju mlecznego. Określ, ile kalorii można zaoszczędzić wprowadzając
do posiłku produkty o mniejszej ilości energii.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Sposób wykonania ćwiczenia.
Uczeń powinien:
1) wyszukać w literaturze tabele wartości odżywczej produktów spożywczych,
2) przygotować zestawienie produktów i potraw wchodzących w skład kolacji,
3) określić ilość gramów produktów do spożycia,
4) obliczyć ilość energii zawartej w poszczególnych produktach i potrawach,
5) zamienić produkty o wysokiej zawartości tłuszczu i węglowodanów na produkty
niskoenergetyczne,
6) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.
Tabela do ćwiczenia 3. Propozycja zmniejszenia wartości energetycznej kolacji dla osoby otyłej [opracowanie
własne]
Energia Produkt lub potrawa Energia ZaoszczÄ™-
Produkt lub potrawa wyjściowe
(kcal) w czasie diety ubogoenergetycznej (kcal) dzone kalorie
Jogurt naturalny 2% tłuszczu 90kcal Bio-jogurt brzoskwiniowy o 65 25
(opakowanie  150g) obniżonej zaw. tł. z aspartamem
(opakowanie  150g)
Razem Razem
Suma zmniejszonej ilości kalorii
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- dyskusja dydaktyczna,
- ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura dotycząca żywienia w diecie ubogoenergetycznej,
- książki kucharskie, jadłospisy, tabele wartości odżywczej produktów spożywczych,
- materiały piśmiennicze,
- arkusze papieru formatu A4,
- komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką.
Ćwiczenie 4
Dokonaj zmian w przedstawionym w tabeli jadłospisie dziennym, dostosowując go do
potrzeb osoby stosującej dietę ubogoenergetyczną, dodając dodatkowy posiłek (II śniadanie)
przy założeniu, że osobie tej zaleca się zwiększenie spożycia błonnika w posiłkach.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w literaturze tabele wartości odżywczej produktów spożywczych,
2) obliczyć ilość energii zawartej w poszczególnych produktach i całych potrawach oraz
ilość zawartego w produktach błonnika, a także wartość energetyczną podanego
jadłospisu (tabela),
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
3) obliczyć wartość energetyczną poszczególnych produktów i całych potraw oraz ilość
zawartego w produktach błonnika, a także wartość energetyczną zmodyfikowanego
jadłospisu,
4) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.
Tabela do ćwiczenia 4. Jadłospis dla osoby otyłej stosującej dietę ubogoenergetyczną ze zwiększoną ilością
błonnika [opracowanie własne]
Ilość Jadłospis zmodyfikowany Ilość
Posiłek Jadłospis nieprawidłowy
(g) prawidłowy (g)
PÅ‚atki kukurydziane z mlekiem 2% 250
Pieczywo białe 120
Masło 8
I Åšniadanie Szynka 60
Papryka świeża 60
Dżem
Kawa czarna
Ilość kalorii Ilość kalorii
II Åšniadanie
Ilość kalorii Ilość kalorii
Kapuśniak z ziemniakami 300
Kotlet schabowy 120
Obiad Ziemniaki 150
Mizeria 80
Koktajl owocowy na maślance 200
Ilość kalorii Ilość kalorii
Sałatka jarzynowa z kurczakiem i 200
majonezem
Pieczywo mieszane 100
Kolacja Masło roślinne 8
Ser topiony 25
Jabłko 80
Herbata
Ilość kalorii Ilość kalorii
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- dyskusja dydaktyczna,
- ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura dotycząca żywienia w diecie ubogoenergetycznej,
- książki kucharskie, jadłospisy, tabele wartości odżywczej produktów spożywczych,
- materiały piśmiennicze,
- arkusze papieru formatu A4,
- komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.3. Wspomaganie diety ubogoenergetycznej poprzez stosowanie
preparatów farmaceutycznych i wysiłku fizycznego
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj listę różnych form aktywności fizycznej, nie wyłączając prac domowych, które
mogą być stosowane przez osoby otyłe. Uwzględnij przeciwwskazania do stosowania
różnego typu wysiłku i wpisz je do opracowanej przez siebie tabeli. Podaj także ilość
wydatkowej energii w czasie stosowania poszczególnych form wysiłku.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w literaturze tabele wydatków energetycznych na wykonywanie różnych
czynności,
2) opracować w odpowiednio skonstruowanej tabeli, zestawienie różnych form wysiłku
fizycznego, opatrzonych komentarzem dotyczącym przeciwwskazań oraz ilością
możliwej do stracenia energii podczas ich wykonywania,
3) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenia,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura dotyczÄ…ca wspomagania diety ubogoenergetycznej,
- tabele wydatków energetycznych na wykonywanie różnych czynności,
- materiały piśmiennicze,
- arkusze papieru formatu A4,
- komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką.
Ćwiczenie 2
Opracuj tygodniowy plan ćwiczeń o umiarkowanej intensywności dla rozpoczynającej
trening fizyczny osoby otyłej, wiedząc, że ma ona podwyższony poziom cholesterolu we
krwi, jest mężczyzną w wieku 47 lat. Do planu treningowego ułóż jadłospis o dziennej
wartości energetycznej na poziomie 1500 kcal.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w literaturze tabele wartości odżywczej produktów spożywczych, tabele norm
żywienia, tabele produktów zalecanych w diecie ubogoenergetycznej,
2) opracować plan treningowy o umiarkowanej intensywności ćwiczeń,
3) opracować zestawy posiłków podając ilość produktów w gramach i obliczyć ich wartość
energetycznÄ…,
4) przedstawić w formie tabeli jadłospis na 7 dni,
5) przedstawić w formie tabeli tygodniowy program ćwiczeń,
6) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- dyskusja dydaktyczna,
- ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura dotyczÄ…ca wspomagania diety ubogoenergetycznej,
- tabele wartości odżywczej produktów spożywczych, tabele norm żywienia, tabele
produktów zalecanych w diecie ubogoenergetycznej oraz tabele wydatków
energetycznych na wykonywanie różnych ćwiczeń,
- materiały piśmiennicze,
- arkusze papieru formatu A4,
- komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką.
Ćwiczenie 3
Opracuj jak najpełniejszą listę preparatów farmaceutycznych wspomagających utratę
masy ciała, dostępnych na rynku, podając ich nazwy handlowe, zawartość poszczególnych
substancji, opis działania, możliwe dawkowanie  wg schematu zamieszczonego w tabeli.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia.
Uczeń powinien:
1) wyszukać w literaturze (i w Internecie) informacje na temat preparatów wspomagających
odchudzanie,
2) wyszukać skład, zastosowanie, działanie i dawkowanie preparatów,
3) opracować zestawienie preparatów wg tabeli,
4) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.
Tabela do ćwiczenia 3. Preparaty wspomagające utratę masy ciała [opracowanie własne]
Zawartość substancji Dawkowanie
Substancje
Nazwa preparatu w 1 kapsułce/tabletce/ Działanie i sposób
czynne
porcji/ itd. preparatu przyjmowania
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- dyskusja dydaktyczna,
- ćwiczenia.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura dotycząca preparatów farmaceutycznych wspomagających dietę
ubogoenergetycznej,
- ulotki, opakowania preparatów wspomagających odchudzanie,
- materiały piśmiennicze,
- arkusze papieru formatu A4,
- komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Planowanie diety
ubogoenergetycznej
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 4, 6, 7, 8, 10, 12, 13, 14,17, 19, 20 sÄ… poziomu podstawowego,
- zadania 2, 3, 5, 9, 11, 15, 16, 18, sÄ… poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 7 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. d, 4. a, 5. c, 6. a, 7. c, 8. c, 9. b, 10. c, 11. d,
12. b, 13. c, 14. d, 15. c, 16. d, 17. b, 18. b, 19. d, 20. c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Określić wskazania do stosowania diety
B P c
ubogoenergetycznej
2 Rozróżnić przyczyny otyłości w zależności od
różnych rodzajów czynników wpływającymi na jej C PP b
wystÄ…pienie
3 Rozróżnić rodzaje chorób, których ryzyko
C PP d
wystąpienia zwiększa się w przypadku otyłości
4 Określić masę ciała w zależności od wielkości
B P a
wskaz
nika BMI
5 Rozróżnić czynnik niezbędny do ustalenia diety
redukującej masę ciała pomiędzy różnorodnymi
C PP c
czynnikami mniej lub bardziej istotnymi z punktu
widzenia diety ubogoenergetycznej
6 Określić składnik, którego może zabraknąć
B P a
w czasie stosowania diety redukującej masę ciała
7 Rozpoznać produkt zawierający tłuszcz
B P c
dopuszczalny w diecie ubogoenergetycznej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
8 Określić produkty, których spożywanie należy
B P c
ograniczyć w diecie redukującej masę ciała
9 Rozróżnić zasady stosowania produktów
C PP b
zbożowych w diecie ubogoenergetycznej
10 Określić częstotliwość spożywania warzyw B P c
11 Rozróżnić zasady stosowania warzyw o wysokiej
kaloryczności w zależności od ich ilości, formy C PP d
i częstości spożycia
12 Określić częstotliwość spożywania owoców
B P b
w diecie ubogoenergetycznej
13 Określić wartość produktów mlecznych, które
B P c
osoba otyła powinna stosować w swojej diecie
14 Określić techniki kulinarne zalecane
w przyrzÄ…dzaniu potraw w diecie B P d
ubogoenergetycznej
15 Rozróżnić rodzaje potraw stosowanych w żywieniu
osób otyłych w zależności od ich obróbki C PP c
i sposobów przyrządzenia
16 Rozróżnić zasady zmniejszenia kaloryczności
C PP d
posiłków
17 Określić rolę błonnika w organizmie B P b
18 Rozróżnić wskazania do stosowania diety
ubogoenergetycznej o bardzo małej wartości
C PP b
kalorycznej w zależności od różnych schorzeń
i stopnia otyłości
19 Określić składniki wspomagające utratę masy ciała B P d
20 Określić przeciwwskazania do stosowania wysiłku
fizycznego w przypadku współistnienia otyłości B P c
i innych schorzeń
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 40 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
instrukcja,
zestaw zadań testowych,
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Dieta ubogoenergetyczna stosowana jest w przypadku
a) zapalenia wÄ…troby.
b) przewlekłego zapalenia trzustki.
c) nadwagi.
d) zapalenia płuc.
2. Przyczyną otyłości jest
a) dieta ze zwiększoną ilością białka.
b) nadmierne dostarczanie energii z pokarmem względem jej wydatkowania.
c) zmniejszenie w diecie ilości wartościowego tłuszczu roślinnego.
d) schorzenie układu krwionośnego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
3. Otyłość nie jest bezpośrednio związana ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia
a) cukrzycy.
b) wysokiego poziomu triglicerydów we krwi.
c) hipercholesterolemii.
d) żółtaczki typu B.
4. BMI większe od 25, ale mniejsze od 30 oznacza
a) nadwagÄ™.
b) otyłość.
c) prawidłową masę ciała.
d) niedowagÄ™.
5. W celu redukcji nadmiernej masy ciała należy w pierwszej kolejności ustalić dla każdego
pacjenta, jakÄ…
a) ilość mięsa może spożywać.
b) ilość białka należy mu dostarczyć wraz z dietą.
c) ilość energii należy mu dostarczyć wraz z dietą w ciągu dnia.
d) ilość preparatów witaminowych powinien stosować.
6. W diecie ubogoenergetycznej może dochodzić do niedoborów
a) witamin.
b) białek.
c) tłuszczów zwierzęcych.
d) węglowodanów.
7. Produktem wskazanym w diecie ubogoenergetycznej jest
a) wieprzowina.
b) baranina.
c) oliwa z oliwek.
d) śmietana.
8. W diecie redukującej nadmierną masę ciała należy ograniczyć spożywanie
a) owoców.
b) produktów zbożowych.
c) tłuszczów.
d) warzyw.
9. Produkty zbożowe w diecie ubogoenergetycznej powinny wchodzić w skład
a) jednego posiłku w ciągu dnia.
b) każdego głównego posiłku.
c) wszystkich posiłków, ale 3 razy w tygodniu.
d) jedynie posiłków porannych.
10. Warzywa o niskiej wartości energetycznej powinno stosować się w diecie
ubogoenergetycznej codziennie
a) w bardzo ograniczonych ilościach ze względu na brak w nich białka.
b) w dwóch posiłkach.
c) w każdym posiłku.
d) w jednym posiłku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
11. W diecie ubogoenergetycznej spożywanie wysokokalorycznych nasion roślin
strÄ…czkowych jest
a) zupełnie wykluczone.
b) wskazane w ograniczonej do 40g tygodniowo ilości.
c) szczególnie wskazane, gdyż zaleca się zwiększenie ich ilości i zupełne zastąpienie
nimi mięsa.
d) zalecane umiarkowanie, np. jako danie obiadowe zastępujące mięso raz w tygodniu
lub jako dodatek do surówek.
12. Owoce w diecie ubogoenergetycznej powinno siÄ™
a) spożywać sporadycznie.
b) spożywać codzienne, ale w mniejszej ilości niż warzywa.
c) wykluczyć z diety ze względu na zawartość w nich cukru.
d) spożywać w ilości większej od 600 g dziennie ze względu na bogactwo witamin.
13. Planując jadłospis dla osoby otyłej należy spośród produktów mlecznych wybierać
a) produkty o zawartości tłuszczu od 1,5 do 2%.
b) tylko produkty o dużej zawartości witamin i składników mineralnych.
c) produkty odtłuszczone i o zmniejszonej zawartości tłuszczu.
d) tylko wysokokaloryczne produkty, ale w mniejszych ilościach.
14. W diecie ubogoenergetycznej nie powinno się spożywać potraw
a) duszonych bez obsmażania.
b) gotowanych w wodzie.
c) grillowanych.
d) smażonych.
15. Dań z mięsa w diecie osoby otyłej nie powinno się podawać w postaci
a) potraw duszonych z dodatkiem warzyw.
b) potrawek.
c) potraw smażonych na oleju rzepakowym.
d) zmielonej i gotowanej jako np. risotto.
16. Wartość energetyczną potrawy można zmniejszyć poprzez
a) dodatek do niej produktu bogatego w błonnik.
b) smażenie mięsa w celu pozbawienia go w wysokiej temperaturze nadmiernych ilości
tłuszczu.
c) znaczące zmniejszenie jej ilości.
d) zastępowanie produktów o dużej zawartości tłuszczu produktami z niewielką jego
ilością, np. zastąpienie mleka 3,2% mlekiem 0,5% tłuszczu.
17. BÅ‚onnik nie powoduje w organizmie
a) zmniejszenia stężenia cholesterolu we krwi.
b) zmniejszenia ilości krwinek białych krwi.
c) zmniejszenia wzrostu poziomu glukozy we krwi po spożyciu pokarmu.
d) zmniejszenia problemów z zaparciami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
18. Dietę ubogoenergetyczną o bardzo małej wartości energetycznej (400 500 kcal) można
stosować u osób
a) z zaburzeniami rytmu serca.
b) z otyłością olbrzymią.
c) których BMI wynosi 28 kg/m².
d) z zaawansowanÄ… chorobÄ… niedokrwiennÄ….
19. Spośród składników wchodzących w skład preparatów wspomagających odchudzanie, na
obniżenie masy ciała nie ma wpływu
a) błonnik.
b) chrom.
c) fasolamina.
d) fosfor.
20. W otyłości istniejącej wraz z dodatkową chorobą wysiłek fizyczny można stosować
w przypadku
a) zapalenia żył.
b) niewydolności serca.
c) hipercholesterolemii.
d) zwężenia aorty.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ...............................................................................
Planowanie diety ubogoenergetycznej
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Planowanie diety
ubogoenergetycznej
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
zadania 1, 2, 4, 5, 6 , 8, 9, 11, 12, 14, 15, 16, 19, 20 sÄ… poziomu podstawowego,
zadania 3, 7, 10, 13, 17, 18 sÄ… poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
dobry  za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. b, 5. d, 6. c, 7. a, 8. b, 9. b, 10. c, 11. c,
12. b, 13. c, 14. b, 15. c, 16. a, 17. c, 18. c, 19. b, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Określić zadania diety ubogoenergetycznej B P b
2 Określić przyczyny powstawania otyłości B P d
3 Rozróżnić choroby mogące pojawić się
C PP a
w otyłości
4 Określić masę ciała w zależności od wielkości
B P b
wskaz
nika BMI
5 Określić sposób obliczania wskaz
nika BMI B P d
6 Określić czynniki, które należy uwzględnić
w ustaleniu ilości energii, jaką trzeba dostarczyć B P c
organizmowi w pożywieniu
7 Rozróżnić zasady obliczania wartości
C PP a
energetycznej diety dla osoby otyłej
8 Określić granicę kaloryczności diety
B P b
odchudzającej, której nie powinno się zmniejszać
9 Określić stopień redukcji masy ciała w ciągu
tygodnia, wskazany w zbilansowanej diecie B P b
ubogoenergetycznej
10 Rozróżnić rodzaje tłuszczów dopuszczalnych do
spożycia u osób otyłych ze względu na C PP c
pochodzenie tłuszczu i produkt z niego wykonany
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
11 Określić procentowy udział tłuszczów w
B P c
całodziennej wartości energetycznej diety
12 Określić owoce niezalecane w diecie
B P b
ubogoenergetycznej
13 Rozróżnić zasady diety ubogoenergetycznej ze
względu na ilość, zawartość i częstotliwość C PP c
posiłków
14 Określić techniki przygotowywania potraw dla
B P b
osób otyłych
15 Określić produkty mięsne dozwolone w diecie
B P c
ubogoenergetycznej
16 Określić produkt najszybciej podnoszący poziom
B P a
glukozy we krwi
17 Rozróżnić rodzaje produktów zbożowych ze
względu na ich stopień przydatności w procesie C PP c
redukcji masy ciała
18 Rozróżnić rodzaje warzyw ze względu na ich
kaloryczność i zalecaną częstotliwość ich C PP c
spożywania w diecie ubogoenergetycznej
19 Określić składniki preparatów wspomagających
utratę masę ciała biorąc pod uwagę ich B P b
właściwości
20 Określić schorzenia, których ryzyka pojawienia
B P b
się nie zmniejszy systematyczny wysiłek fizyczny
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 40 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
instrukcja,
zestaw zadań testowych,
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Do zadań diety ubogoenergetycznej nie należy
a) redukcja wartości energetycznej posiłków.
b) redukcja ilości białka w żywieniu.
c) redukcja ilości tłuszczu w pożywieniu.
d) redukcja ilości cukrów prostych w diecie.
2. Otyłość nie powstaje z powodu
a) zaburzeń hormonalnych.
b) zaburzenia bilansu energetycznego.
c) czynników genetycznych.
d) czynników klimatycznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
3. W wyniku otyłości może pojawić się dodatkowo
a) wysoki poziom cholesterolu we krwi.
b) żółtaczka typu B.
c) choroba Parkinsona.
d) parodontoza.
4. BMI większe od 20, ale mniejsze od 25 oznacza
a) niedowagÄ™.
b) prawidłową masę ciała.
c) otyłość.
d) nadwagÄ™.
5. Aby obliczyć wskaz
nik BMI należy
a) masę ciała (kg) podniesioną do kwadratu podzielić przez wzrost (cm).
b) masę ciała (kg) podzielić przez wzrost (cm) podniesiony do kwadratu.
c) masę ciała (kg) podniesioną do kwadratu podzielić przez wzrost (m) podniesiony do
kwadratu.
d) masę ciała (kg) podzielić przez wzrost (m) podniesiony do kwadratu.
6. Szacując indywidualne dla danej osoby zapotrzebowanie na energię, jaką należy
dostarczyć jej organizmowi nie trzeba brać pod uwagę jej
a) wieku.
b) płci.
c) pochodzenia.
d) masy ciała.
7. Aby obliczyć wartość energetyczną diety ubogoenergetycznej dla osoby otyłej najpierw
należy oszacować jej dzienne zapotrzebowanie
a) na kalorie wg norm przy prawidłowej masie ciała.
b) na białko wg norm przy nadmiernej masie ciała.
c) na kalorie wg norm przy nadmiernej masie ciała.
d) na białko wg norm przy prawidłowej masie ciała.
8. Bez względu na wielkość BMI osoby otyłej wartość energetyczna jej diety nie może być
niższa niż
a) 1 800 kcal.
b) 1 000 kcal.
c) 1 450 kcal.
d) 1 600 kcal.
9. Utrata masy ciała w racjonalnej, zbilansowanej diecie ubogoenergetycznej powinna
wynosić
a) nie więcej niż 4kg na tydzień.
b) około 1 1,0 kg tygodniowo.
c) nie więcej niż 3 kg na tydzień.
d) tylko 0,5 kg tygodniowo przy dużej otyłości.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
10. W ramach dozwolonej w diecie ubogoenergetycznej ilości tłuszczu niewskazane jest
spożywanie
a) oleju sojowego.
b) oleju rzepakowego.
c) masła.
d) margaryny utwardzanej z oleju słonecznikowego.
11. Tłuszcze pochodzenia zwierzęcego w żywieniu otyłej osoby nie powinny przekraczać
a) 10% wartości energetycznej diety.
b) 20% wartości energetycznej diety.
c) 30% wartości energetycznej diety.
d) 2% wartości energetycznej diety.
12. Spośród owoców należy w diecie ubogoenergetycznej zrezygnować ze spożywania
a) gruszek.
b) winogron.
c) pomarańczy.
d) jabłek.
13. Nieprawidłową zasadą diety ubogoenergetycznej jest
a) ograniczenie ilości soli kuchennej w potrawach.
b) spożywanie pięciu małych posiłków dziennie.
c) ograniczenie ilości produktów zawierających błonnik.
d) zwiększenie spożycia warzyw bogatych w beta-karoten.
14. W planowaniu diety dla osoby otyłej nie należy uwzględniać potraw
a) grilowanych.
b) smażonych.
c) duszonych bez obsmażania.
d) gotowanych w wodzie.
15. Spośród produktów mięsnych nie należy wprowadzać do diety ubogoenergetycznej
a) mięsa indyczego.
b) wędlin drobiowych.
c) mięsa gęsi.
d) mięsa cielęcego.
16. W ramach grupy produktów zbożowych korzystniejsze dla procesu utraty masy ciała jest
spożywanie
a) kasz gruboziarnistych.
b) kasz drobnoziarnistych.
c) mÄ…ki pszennej.
d) ryżu białego.
17. Warzywo, które osoba otyła powinna spożywać w ograniczonej ilości to
a) groszek zielony świeży.
b) marchew.
c) soczewica.
d) dynia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
18. Dieta ubogoenergetyczna o bardzo małej wartości energetycznej (400 500 kcal) nie
może być stosowana u osób
a) u których leczenie otyłości za pomocą farmakoterapii skojarzonej z niskokaloryczną
dietą nie przyniosło rezultatów.
b) których BMI wynosi 30 35 kg/m².
c) których BMI wynosi 28 kg/m².
d) których BMI wynosi powyżej 40 kg/m².
19. Składnikiem wchodzącym w skład preparatów wspomagających odchudzanie, który ma
postać organiczną, dobrze wchłanialną i nieorganiczną, dużo gorzej przyswajalną przez
organizm jest
a) kwas hydroksycytrynowy.
b) chrom.
c) fasolamina.
d) błonnik.
20. Poprzez systematyczną aktywność fizyczną, mimo jej korzystnego wpływu na cały
organizm człowieka nie można zmniejszyć ryzyka wystąpienia
a) żylaków kończyn dolnych.
b) celiakii.
c) zawału serca i udaru mózgu.
d) choroby niedokrwiennej serca.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ...............................................................................
Planowanie diety ubogoenergetycznej
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
7. LITERATURA
1. Bujko J. (red.): Podstawy dietetyki. Wyd. SGGW, Warszawa 2006
2. Ciborowska H., Rudnicka A.: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL,
Warszawa 2000
3. Gawęcki J., Hryniewiecki L.: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. PWN,
Warszawa 2000
4. Gertig H. Gawęcki J.: Słownik terminów żywieniowych. PWN, Warszawa 2001
5. Hasik J., Gawęcki J.: Żywienie człowieka zdrowego i chorego. PWN, Warszawa 2000
6. Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składu i wartości
odżywczej żywności. PZWL, Warszawa 2005
7. Kunachowicz H., Czarnowska-Misztal E., Turlejska H.: Zasady żywienia człowieka.
WSiP, Warszawa 2006
8. Szczepańska A.: Dieta łatwo strawna. PZWL, Warszawa 2001
9. Wądołowska L., Bandurska-Stankiewicz E.: Wybrane zagadnienia z dietetyki. Ćwiczenia.
Wydaw. UWM, Olsztyn 2002
10. Wieczorek-Chełmińska Z. (red.): Dietetyczna książka kucharska. PZWL, Warszawa 1991
11. Wieczorek-Chełmińska Z.: Zasady żywienia i dietetyka stosowana. PZWL,
Warszawa 1992
12. Wipler I.: Kalorie na wodzy, PZWL, Warszawa 2003
13. WÅ‚odarek D.: Dietetyka. Format-AB, Warszawa 2005
14. Ziemlański Ś. (red.): Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. PZWL,
Warszawa 2001
15. Ziemlański Ś.: Podstawy prawidłowego żywienia człowieka. Zalecenia żywieniowe dla
ludności w Polsce. Wyd. Instytut Danone, Warszawa 1998
Literatura metodyczna:
1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.
Wydawnictwo ITeE, Radom 2001
2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie  Żak .
Warszawa 2003
4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE , Radom 2000
5. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. cz. I i II.
Wydawnictwo ITeE, Radom 1999
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35