2964939068

86 Z WYCIECZKI NA GÓRNY SZLĄSK.

budowlach, nad któremi choć z wysoka i z daleka unosi się orzeł

86 Z WYCIECZKI NA GÓRNY SZLĄSK.

nie

ieckiego cesarstwa.

Na dole klasztorek i kościółek „Służebniczek/⁴ które tutaj utrzymują szpital. I pokorne te sługi Boże nie dawno w te strony mogły powrócić; dziś dzięki ostatnim prawom wolno im chorych opatrywać, naturalnie tym tylko, które biegle władają językiem niemieckim. Innym pomieszkanie wzbronione, aby przypadkiem chorych Górnoszlązaków nie polonizowały.

„Polonizacya! już samo to słowo zabawnie brzmi w dzisiejszych czasach i stosunkach w niemieckiem cesarstwie; natomiast z wyrazem „germanizacya,⁴⁴ a bardziej jeszcze z rzeczą samą przez wyraz ten oznaczoną, podróżny na każdym kroku na Górnym Szląsku się spotyka. Nazwiska stacyj kolei żelaznej, wsi, miasteczek , tak nielitościwie na niemiecką modłę przekręcone, że nie wiedzieć, śmiać się czy płakać. Tak np. konduktor woła: Peis-kretscham! a to po prostu Pyskowice; przejeżdżamy przez Schi-mischoic, Patschin, Bitschin, Gonschiorowit# i w głowę zachodzimy, kto na pohybel niemieckiego języka wymyślił te cudackie nazwy, do których zastosować chyba się da nasze przysłowie o pół baranie i półkozie. Nie lepiej z nazwiskami osób, W Zaborzu uderza z daleka olbrzymi szyld: Krischkowsky Bahn-Spediteur; w Świętochłowicach poleca szewskie wyroby Jan Kotmr; w Kamieniu mieszka bogaty gbur Jan Mandrella (Mądrala); w Szopienicach Penkalla; w Bytomiu czytamy po ulicach dobrze znane uchu, dziwiące oko napisy: Schwientek_} Dombrowsky, Zawischa... Coby to powstał za hałas, ile śledztw i dochodzeń, gdyby się tak pojawił w Bytomiu lub Gliwicach handel Millerskiego lub Sdezinge-rowicm i słusznie, bo przecież zmieniać sobie samowolnie nazwiska surowo prawem jest wzbronione.

— „Prawda to wszystko, odpowiada ktoś z miejscowych na moje uwagi w tym względzie; ale trudna rada! — Niemcy nie potrafiliby wyczytać nazwisk polskich właściwie napisanych. Musimy się do nich zastosować⁴¹.

Niemcy — panowie Szląska, a wszyscy^ i wszystko inne ma się do nich i ich wy⁷gody zastosować: oto dogmat, z którym w licznem kole księży i świeckich wystąpił jasno i bez ogródek zarządca dóbr