3071579875

16 Waldemar Bednaruk

inny poseł lubelski, Ignacy Wybranowski, który już wcześniej dał się poznać jako gorący obrońca wolnej elekcji³⁷.

Szlachta lubelska, która dała się uwieść propagandzie przeciwników dziedziczności tronu przed sejmikami poselskimi z 1790 r., z czasem zmieniła zdanie i po przyjęciu Konstytucji 3 maja uznała, iż wprowadzone w niej rozwiązania były konieczne dla ratowania ojczyzny. Widać to wyraźnie w przebiegu i uchwałach sejmiku lutowego z 1792 r., na którym przytłaczająca większość zgromadzonych w Lublinie i Łukowie obywateli województwa poparła uchwalone przez Sejm Wielki zmiany, w tym również sukcesję tronu³⁸.

SUCCESSION TO THE THRONE IN THE VIEWS OF THE NOBILITY DURING THE REIGN OF KING STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI

Summary

The attachment of the nobility to the former political system, including free election, was profound and widespread in the early years of the reign of Stanisław August Poniatowski. The resolutions and instructions of the regional diets of Lubelskie Voivodeship reveal the views of the local people, which did not differ that much from the views of the noble community. They took pride in the privilege of electing kings and did not intend to abandon it. The dramatic events of the period of Bar Confederation, and above all, the first partition of the country, forced the nobles to re-consider the possibility of altering the system of government of the Republic for fear of its futurę. This process was relatively slow and its progress was much affected by reformed school that fostered patriotic ed-ucation, and the activity of the Enlightenment authors who strove to convince the public of the inevitability of reform. The effects of this fundamental shift in the nobility's thinking the State was best seen in the time of the Great Sejm, when after several years of dispute, robust projects of political changes were ready to be implemented that won the support of most regional diets. The Lublin nobles belonged to that part of the knighthood, which long opposed the departure from free election; they believed that the State could be strengthened and safe-guarded from neighbours' designs without having to abandon well-established

³⁷    J. Kermisz, Lublin..., s. 66; 68. Co ciekawe, Tomasz Dłuski, który zasłynął jako wielki przeciwnik sukcesji tronu, wcześniej opowiadał się za jej przyjęciem, dopiero po uchwaleniu Konstytucji 3 maja powołując się na wyraźną wolę wyborców wyrażoną w instrukcji stał się orędownikiem wolnej elekcji; zob. W. Konopczyński, Dłuski Tomasz, [w:] E. Rostworowski i inni (red.), Polski słownik biograficzny, t. V, Wrocław-Gdańsk 1972, s. 198.

³⁸    Zob. K. Raczyński, Dyaryusz Seymików Województwa Lubelskiego, Lublin 1792, s. 118 i n., gdzie autor przedstawia wyniki głosowania w sprawie uchwały dziękczynnej za uchwaloną Konstytucję 3 maja, której sprzeciwiło się tylko 10 osób, przy popierających około 200.