3109102849

4.3. Zużycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

4.3.1. Materiał nauczania

Środki trwale oraz wartości niematerialne i prawne zużywają się stopniowo i tak też najczęściej są wliczane w koszty ich wartości początkowe. Procesowi zużywania się tych dwóch składników aktywów trwałych odpowiadają pojęcia amortyzacja i umorzenie, które obecnie w myśl Ustawy o rachunkowości są utożsamiane ze sobą. Przykładowe definicje amortyzacji podano w tabeli 3.

Tabela 3. Definicja amortyzacji (umorzenia) w różnych źródłach

Źródło	Definicja
Słownik wyrazów obcych, WN PWN. Warszawa 2000, s. 44	Amortyzacja - całokształt ruchu okrężnego wartości środków trwałych polegającego na stopniowej utracie wartości eksploatacyjnej obiektów w wyniku zużycia, przenoszeniu części wartości odpow iadającej zużyciu na wytworzone produkty i gromadzeniu środków pieniężnych w celu sfinansowania odtworzenia.
J. Kułicki. A. Krawczyk, P. Sokół, Leksykon podatkowy. PWE. Warszaw a 1998. s. 16	Amortyzacja - kategoria ekonomiczna określająca zasady krążenia wartości środków trwałych. Amortyzacja spełnia dwie podstawowe funkcje: umorzeniową oraz finansową. W funkcji umorzeniowej amortyzacja z jednej strony jest instrumentem służącym do pomiaru zużycia środków trwałych, z drugiej będąc pieniężnym odpowiednikiem zużycia środków' trwałych jest wliczana jako odpis amortyzacyjny w ciężar kosztów' działalności przedsiębiorstwa. W funkcji finansowej amortyzacja stanowi jedno ze źródeł finansowania remontów środków trwałych oraz zastępów ania dotychczasowych środków nowymi.
M. Klimas. Podręczna encyklopedia rachunkowości, Poltext, Warszawa 2000. s. 18 -19	Amortyzacja jest to zmniejszenie wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych przez zaliczenie określonej części (tzw. odpisu) tej wartości na te miejsca pow stawania kosztów, które: 1) są związane z użytkowaniem określonego środka trwałego lub 2) powinny być obciążone kwotą odpisu związanego z określonym ty tułem (rodzajem) wartości niematerialnych i prawnych.

Źródła: opracowanie własne.

Zasady obliczania odpisów amortyzacyjnych są uzależnione od tego, czy dokonywane są w myśl przepisów Ustawy o rachunkowości, czy też zgodnie z wytycznymi Ustawy o podatku dochodowym (od osób prawnych lub fizycznych). Przepisy Ustawy o rachunkowości w zakresie amortyzacji są bardziej elastyczne niż przepisy podatkowe. Podstawowe różnice w tym zakresie przedstawiono w tabeli 4.

Tabela 4. Różnice w zakresie amortyzacji w prawie bilansowym i podatkowym

Ustawa o rachunkowości	Kryterium porównania	Ustawa o podatku dochodowy m
Nie wcześniej, niż po przyjęciu ich do użytkowania (ten sam miesiąc lub następny)	Rozpoczęcie amortyzacji	Od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dany składnik przyjęto na slan jednostki
Nic określa bezpośrednio częstotliwości (pow inny być dokonywane systematycznie)	Częstotliwość dokonywania odpisów	Jednorazow o na koniec roku podatkowego, lub w równych ratach, co miesiąc albo co kwartał
Brak jednoznacznego określenia metod	Metody amortyzacji	Wyraźnie określone metody: liniowa, degresywna lub możliwość jednorazowego odpisu w koszty
Nie ma wskazanych stawek, należy¹ je samemu ustalić uwzględniając czynniki wymienione w ustawie	Stawki amortyzacyjne	Dla środków trwałych są wskazane w załączniku nr 1 do Ustawy o podatku dochodowym

Źródło: opracowanie własne.

Metoda jednorazowego odpisu w koszty może być stosowana wówczas, gdy wartość początkowa środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej nie przekracza 3 500 zł. W takim przypadku cała wartość początkowa danego składnika majątku może zostać zaliczona w koszty amortyzacji jednorazowo z chwila przyjęcia do użytkowania w przedsiębiorstwie. Jeżeli wartość

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”