3110398439

I. Wprowadzenie

Współczesną gospodarkę charakteryzują przemiany polegające na wzroście znaczenia wartości niematerialnych i prawnych w prowadzeniu działalności gospodarczej. Jest to w dużej mierze efektem zwiększania się roli sektora usług, w którym mniejsze znaczenie mają nakłady na aktywa rzeczowe, natomiast główne źródła sukcesu przedsiębiorstwa upatrywane są w informacji czy wiedzy, a więc czynnikach niemających materialnego wymiaru. Istnieje również powszechna zgodność, że właśnie niematerialne zasoby, znajdujące się w posiadaniu i użytkowaniu przedsiębiorstw, w dużej mierze wpływają na wycenę rynkową przedsiębiorstw (Głuszek, 2004, s. 9). Na światowych giełdach waitość rynkowa większości przedsiębiorstw jest zazwyczaj dużo wyższa od ich wartości księgowej. Biorąc to pod uwagę, można wysnuć wniosek, że zasoby rzeczowe i finansowe przedsiębiorstwa stanowią coraz częściej niewielką część jego rzeczywistej wartości.

Wartość firmy jako kategoria bilansowa i ekonomiczna

W ogólnym sensie ekonomicznym aktywa niematerialne oznaczają niemające fizycznej postaci, oparte na wiedzy i stanowiące własność przedsiębiorstwa czynniki, które będą dla niego źródłem korzyści w przyszłości. Takie podejście do identyfikacji wartości niematerialnych jest konsekwencją zasobowego ujęcia przedsiębiorstwa. Termin „zasoby” jest odnoszony do każdego czynnika wytwórczego znajdującego się w dyspozycji przedsiębiorstwa i wykorzystywanego w procesie produkcji podziału, wymiany i konsumpcji. Mogą one mieć charakter materialny (aktywa finansowe, rzeczowe i ludzkie) lub niematerialny (wiedza, kultura organizacyjna, reputacja, marki, relacje z otoczeniem, prawa własności intelektualnej). Zasoby będą oznaczać zbiór dostępnych czynników - widzialnych i niewidzialnych - posiadanych i kontrolowanych przez fiimę. Teoria zasobowa przedsiębiorstwa (Resource Based View of the Finn) traktuje przedsiębiorstwo jako unikatową wiązkę materialnych i niematerialnych zasobów i umiejętności. W świetle tej teorii rentowność firm jest determinowana z jednej strony charakterystykami samych zasobów, tj. ich rodzajem, wielkością i naturą, z drugiej zaś - niedoskonałością rynku czynników, na którym zasoby te są zdobywane (Głuszek, 2004, s. 26). Dzięki posiadaniu i ochronie cennych i rzadkich zasobów, trudnych do imitacji i substytucji oraz ich dobrej eksploatacji, przedsiębiorstwo może uzyskać trwałą przewagę konkurencyjną, co przekłada się na wysoką efektywność i w konsekwencji na wartość przedsiębiorstwa (Obłój, 2010, s. 127).

Fundamentalnym założeniem podejścia zasobowego jest teza o różnorodności firm, która wyjaśnia generowanie zysków. Mówi ona, że przedsiębiorstwa różnią