3132015178

lub w nim istnieje, bez właściwego odczytania znaczeń językowych, które te kategorie konstytuują.

Propozycja, którą chcę przedstawić, wiąże się ściśle z koniecznością doskonalenia analizy i interpretacji tekstu literackiego na lekcjach języka polskiego. Model i forma egzaminu maturalnego zmuszają do odejścia od historycznoliterackiego porządku kształcenia, w którym kładliśmy przede wszystkim nacisk na wiedzę ogólną - rozpoznanie tematów, wątków, motywów, dostrzeganie najistotniejszych zagadnień utworów, ich problematyzowanie itd. To już nie wystarcza, aby dobrze przygotować młodego czytelnika literatury do sprostania wymaganiom, jakie stawia przed nim egzamin maturalny. Koniecznym wydaje się położenie nacisku na bezpośrednie obcowanie z dziełem literackim i jego strukturą językową, która konstytuuje wyznaczniki rodzajowe w konkretnym tekście literackim. Potraktowanie wyznaczników rodzajowych jako podstawy poznawania dzieła literackiego i - co za tym idzie - podstawy modelu czynnościowego analizy i interpretacji, pozwala na kształcenie umiejętności koniecznych do sprostania wymaganiom maturalnym. Stanowi również czynnik sprzyjający stosowaniu metod aktywizujących w procesie dydaktycznym.

Dokonana przeze mnie analiza modeli odpowiedzi, zaproponowanych w dotychczasowej praktyce przez Centralną Komisję Egzaminacyjna dla tematów maturalnych od 2002 roku oraz Okręgowe Komisje Egzaminacyjne dla tematów matur próbnych, pozwoliła na sformułowanie wniosków, które stanowią podstawę przedstawionej propozycji czynności analitycznych i interpretacyjnych. Z kolei czynności te, konsekwentnie stosowane w procesie dydaktycznym, pomogą sprostać wymaganiom, jakie stawia przed nami współczesna dydaktyka. Stosując ten model, jesteśmy w stanie zapewnić naszym uczniom taki zakres umiejętności czytania utworów literackich i taki poziom wiedzy historycznoliterackiej i kulturowej, które pozwolą im na właściwe przygotowanie do egzaminu maturalnego, ale przede wszystkim na samodzielne, świadome obcowanie z literaturą w dalszym życiu. Poza tym, co wydaje się równie ważne, nie sprowadzimy procesu dydaktycznego do tzw. uczenia „pod maturę”, które stało się kolejnym zagrożeniem dla szeroko pojętego przygotowania humanistycznego naszych uczniów.

Przygotowana i zaprezentowana przeze mnie propozycja obejmuje analizę wyznaczników rodzajowych liryki, epiki i dramatu jako podstawowych obszarów, wokół których organizować możemy analizę lektur szkolnych. Pozwala to na utrwalenie nawyku odczytywania podstawowych i wyższych sensów dzieła literackiego, zwracanie

11