236 Ilona Bujnowicz-Szewczyk
Ad 2. Piramida priorytetów13 i diamentowy ranking14. Obydwie metody dadzą się wykorzystać tam, gdzie celem działań ma być hierarchizacja elementów, np. według kryterium ważności, kolejności, preferencji. Posiadają odrębne, ale podobne w swej istocie schematy logiczne. Stwarzają okazję dla uczniów do motywowania swoich wyborów i podejmowania wspólnych decyzji.
Schemat 2. Diamentowy ranking Schemat 3. Piramida priorytetów
• Piramida i diament mogą stanowić kolejną fazę działań po każdej z opisanych dotąd metod, wtedy uczniowie będą hierarchizować cechy bohatera, władcy, humanisty, bohaterów pozytywnych lub negatywnych Nad Niemnem, argumenty przemawiające za śmiesznością Świętoszka.
• Inne propozycje wykorzystania piramidy i diamentu to ustalanie roli czynników kształtujących daną epokę, aspektów formalnych utworu, najistotniejszych dla danej epoki tematów, motywów, najbardziej reprezentatywnych utworów.
Wybrane spośród 10 bądź 9 czynników (piramidę możemy skrócić) uczniowie zapisują na kartkach i wklejają w odpowiednich miejscach schematu. Oczywiście usytuowanie danego czynnika w piramidzie czy diamencie jest pretekstem do budowania długich wypowiedzi, motywujących jego miejsce w hierarchii, a nie końcem zadania.
Ad 3. Drzewko decyzyjne, analiza SOFT, analiza SWOT, metoda trójkąta, procedura U, metaplan są metodami służącymi analizie sytuacji, problemu, postępowania bohatera. W wielu przypadkach dadzą się stosować wymiennie w odniesieniu do tych samych tekstów literackich, bohaterów czy zjawisk kultury. Wybór metody w tym przypadku zależy od pożądanego kierunku i celu analizy, sposobu postawienia problemu, istoty badanego
13 Ibidem, s. 156-158; K. Ra u, E. Zięlkiewicz, op. cit., s. 45-46.
14 K. Rau, E. Zięlkiewicz, op. cit., s. 38.