Ocena niepewności wyniku pomiaru
Każdy wynik pomiaru, wskutek między innymi, błędów aparatury pomiarowej różni się od wartości rzeczywistej. Różnice między wartością uzyskaną w wyniku pomiaru W,, a wartością rzeczywistą Wr nazywamy błędem bezwzględnym
A = W,-Wr (2.1)
Wi - wartość wskazana przez miernik,
Wr - wartość rzeczywista (odpowiadająca wartości Wr, wartość wielkości wskazanej lub nastawianej na przyrządzie wzorcowym).
Błąd ten może mieć znak dodatni lub ujemny. Występuje jednak duża trudność w jego wyznaczeniu, ze względu na to, że nieznana jest wartość rzeczywista mierzonej wielkości. W praktyce, zamiast wartości rzeczywistej przyjmuje się wartość poprawną Wp (wartość najbardziej prawdopodobną). W tym przypadku wyznacza się tak zwany błąd pozorny.
A' = W. -Wp. (2.2)
Dla scharakteryzowania dokładności pomiarów wyznacza się błąd względny
(2.3)
W praktyce bardzo często nie jest możliwe wyznaczenie błędu poprawnego i wprowadzenie korekty do wyniku pomiaru. W takim przypadku szacuje się granice przedziału w otoczeniu zmierzonej wartości, w którym będzie mieścić się wartość rzeczywista mierzonej wielkości z określonym prawdopodobieństwem. Przedział ten nazywany jest niepewnością bezwzględną i oznaczany przez u.
W wielu przypadkach wyznacza się niepewność względną
u., = ±—100 (2.4)
Niepewność charakteryzująca wynik pomiaru składa się z niepewności typu A, to jest takiej, którą wyznacza się metodami statystycznymi i niepewności typu B, którą wyznacza się za pomocą metod innych niż metody statystyczne.
Niepewność typu A wywołana efektami przypadkowymi jest zależna od liczby przeprowadzonych pomiarów, natomiast niepewność typu B jest niezależna od liczby pomiarów.
Przy opracowywaniu wyników pomiarów oblicza się niepewność typu A i niepewność typu B, a następnie wyznacza się tak zwaną niepewność łączną uT. Niepewność łączna jest pierwiastkiem z sumy kwadratów niepewności A i B
Niepewność całkowita uc charakterystyczna dla wyniku pomiaru, jest równa iloczynowi niepewności łącznej i współczynnika rozszerzenia a.