3220342522

20 Karolina TARGOSZ

co przesądza sprawę, przynajmniej w odniesieniu do okresu po 1642 roku. Pinocci kilkakrotnie notował pożyczki pieniędzy Vincenzowi i kwitował zwroty, m.in. w czasie sejmu w Warszawie (który obradowa! w lutym i marcu 1645 roku) oraz w Lublinie aż do lipca 1647 roku⁴¹.

Żyjący do 1649 roku Janusz Tyszkiewicz wojewoda i starosta generalny kijowski, pan na Lohojsku i Berdyczowie, ranny pod Cecorą, uczestnik wyprawy chocimskiej, nie posiadając męskiego potomka, okazywał wielką hojność na cele religijne. Jego najwspanialszą fundacją był klasztor-forteca karmelitów bosych w oddanym temu zakonowi zamku w Berdyczowie, ozdobiony słynącym z czasem cudami obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem — wotum Tyszkiewicza za wyzwolenie z niewoli tatarskiej⁴². Zachował się reprezentacyjny portret hojnego fundatora, w żółtych wysokich botach i stroju z połyskliwego, czerwonego atłasu — krótkim żupanie, delii podbitej czarnym futrem i bramowanej czapce. Tyszkiewicz wspiera się dumnie lewą ręką w bok, w prawej dzierży nabijaną klejnotami buławę⁴³. Wojewoda zmarł tuż po koronacji Jana Kazimierza, u progu czasów pełnych burz dziejowych. Nie wiadomo, co stało się wówczas z członkiem jego kapeli, niegdysiejszym cudownym dzieckiem grającym w obecności cesarza i książąt, niesfornym uczniem rzymskich mistrzów, przez długie lata, być może do śmierci osiadłym w Rzeczypospolitej.

Jak słusznie podkreślał Biliński, Polska przyciągała wielu włoskich muzyków, a polscy królowie-Wazowie oraz możnowładcy posiadali świetne kapele. Wiedza na temat kapel, zwłaszcza królewskich

⁴¹K. Targosz, Hieronim Pinocci. Studium z dziejów kultury naukowej w Polsce w XVII iv., Wrocław 1967, s. 112 (omyłkowo podałam tu, że Vincenzo byl nie bratankiem, a bratem Galileusza). Rachunki dotyczą lubelskiej zapewne filii interesu Pinocciego, zawiera je rkps 382 Archiwum Pinoccich w Archiwum Państwowym w Krakowie, s. 60, 105, 134, 191, 207. W Słowniku muzyków polskich..., 1.1, s. 235, Vincenzo uwzględniony został w związku z kapelą Janusza Tyszkiewicza „wojewody wileńskiego i kijowskiego”, co stanowi mylne połączenie dwóch różnych postaci.

⁴²B.J. Wanat, Zakon karmelitów bosych w Polsce. Klasztory karmelitów i karmelitanek bosych 1605-1975, Kraków 1979, s. 377-378.

⁴³Tenże, Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Berdyczowie, Kraków 1998, il. 18 (reprodukcja portretu w kolorze).