3329133196

zapewnia utrzymanie prawie stałej objętości materiału w strefie odkształcenia. Warunki prowadzenia doświadczeń z wykorzystaniem techniki MaxStrain oraz towarzyszące im ograniczenia przedstawione zostaną w dalszej części pracy.

Rys. 1.8 Zasada działania symulatora MaxStrain.

1.3 Mechanizmy odkształcenia

Materiały o strukturze ultra-drobnoziarnistej i nanokrystalicznej charakteryzują się zwiększonym udziałem granic ziarn, co może znacznie zmieniać ich stałe fizyczne i własności mechaniczne: moduł sprężystości, ciągliwość, mięknięcie cieplne, oporność zmęczeniowa oraz odporność na pełzanie oraz czułość na prędkość odkształcenia [78, 111]. Gdy w materiale, wraz ze zmniejszającą się wielkością ziarna, rośnie objętościowy udział granic ziarn zmianie ulega znaczenie poszczególnych mechanizmów odkształcenia oraz sposób ich działania - w porównaniu z typowymi materiałami polikrystalicznymi. Wzrost gęstości dyslokacji w odkształcanym materiale obserwowany jest do momentu wystąpienia pewnego „nasycenia” - następnie mogą wystąpić procesy anihilacji, czyli zmniejszanie efektu umocnienia dyslokacyjnego, co w bezpośredni sposób przekłada się na obniżenie umocnienia odkształceniowego. Wzrostowi gęstości dyslokacji towarzyszy często zwiększona tendencja do lokalizacji naprężeń ścinających, co sprzyja generowaniu dyslokacji i ich anihilacji w granicach ziarn. Jest to jedno z podstawowych źródeł utraty ciągliwości w materiałach ultra-drobnoziarnistych i nanokrystalicznych [65, 111, 126],

1.3.1 Podstawy fizyczne odkształcenia plastycznego

Badania literaturowe wskazują, że w przypadku materiałów metalicznych o strukturze rozdrobnionej do poziomu wielkości ziarna poniżej lpm, odkształcenie

14