3220342653

IV rok

BUDOWLE PIĘTRZĄCE

Rys historyczny

Gospodarka wodna wymaga tworzenia magazynów wody. Potrzeba ta spowodowała powstanie jednego z najstarszych działów budownictwa inżynierskiego tj. budownictwa wodnego.

Pierwsze dane o budowie zapór sięgają 4000 lat p.n.e. i dotyczą kamiennej zapory narzutowej wykonanej w Egipcie dla polepszenia nawodnienia pól. O sztucznych nawodnieniach pól mamy również informację z terenów dawnego Babilonu (4000-3000 lat p.n.e.) oraz Chin (ok. 2300 lat p.n.e.) Około 2000 lat p.n.e. w Egipcie wybudowano sztuczny zbiornik wodny przez otoczenie budowlami ziemnymi piętrzącymi wody Nilu w jeziorze Moeris (V ~ ok. 50-10⁹ m³ i A ~ 685 km², pojemność zbiorników sztucznych w Polsce ok. 210⁹ m³). Z lat późniejszych pochodzą informację o budownictwie wodnym w Mezopotanii, Indiach, Grecji i Rzymie.

Większy rozwój budownictwa wodnego i budowli piętrzących nastąpił od końca XVII w. Budowa

stopni wodnych miała za zadanie stworzenie lokalnych źródeł taniej energii wykorzystywanej na miejscu jej wytwarzania oraz polepszenie szlaków wodnych. W Polsce istnieją do dzisiaj i są częściowo wykorzystywane obiekty wybudowane przez St. Staszica na terenie Gór Świętokrzyskich.

Koniec XIX wieku wprowadza przewrót w budownictwie wodnym, którego rozwój następuje gwałtownie. Wynalezienie sposobu przesyłania energii elektrycznej umożliwia wykorzystanie energii wodnej, niezależnie od lokalizacji jej źródeł. Równocześnie dzięki rozbudowie przemysłu zmniejszają się koszty budowy, umożliwiając budowę dużych budowli piętrzących (Fanti i in., 1972).

Podstawowe pojęcia i definicje (USTAWA z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne oraz Rozporządzenie Ministra...)

Art. 9. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

19) urządzeniach wodnych - rozumie się przez to urządzenia służące kształtowaniu zasobów wodnych oraz korzystaniu z nich, a w szczególności:

a)    budowle: piętrzące, upustowe, przeciwpowodziowe i regulacyjne, a także kanały i rowy,

b)    obiekty zbiorników i stopni wodnych,

c)    stawy,

d)    obiekty służące do ujmowania wód powierzchniowych oraz podziemnych,

e)    obiekty energetyki wodnej,

f)    wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód,

g)    stałe urządzenia służące do połowu ryb lub do pozyskiwania innych organizmów wodnych,

h)    mury oporowe, bulwary, nabrzeża, pomosty, przystanie, kąpieliska,

i)    stałe urządzenia służące do dokonywania przewozów międzybrzegowych.