3434597766

• frakcyjną krystalizacją magmy - wydzielanie się kryształów za stopu magmowego w czasie krzepnięcia wskutek obniżania temperatury. Przebieg procesów spowodowanych frakcyjną krystalizacją magmy zależy od szybkości krzepnięcia magmy. Minerał wykrystalizowuje i jeżeli jest lżejszy - wędruje do góry, jeśli cięższy - do dołu (jest to dyferencjacja grawitacyjna, dotyczy ona również płynnej magmy, która rozdziela się na frakcje różniące się gęstością). W czasie frakcyjnej krystalizacji magmy występują trzy etapy:

v etap wczesnej krystalizacji - magma jest gorąca, wydzielają się oliwiny. powstają rudy metali (chromit) i jako cięższe oddzielają się od magmy. Powstają skały należące do perydotytów. Później powstają z nagromadzenia piroksenu piroksenity. Plagioklazy wędrują do góry. Może powstać np. skała zwana anortozytem.

v główne stadium krystalizacji - krystalizują nadal pirokseny i plagioklazy, labrador i andezyt. Nie mają one w swoim składzie wody i jonu OH-. Magma jest wzbogacana w składniki lotne. Obok piroksenów powstają amfibole. zawierające grupę hydroksylowa. Powstają zespoły mineralne plagioklazów i piroksenów. Z ich nagromadzenia powstają skały o składzie gabra i diorytu z amfibol i piroksenów. Pod koniec tego etapu magma ubożeje w tlenki magnezu. żelaza i wapnia, bo weszły one w skład amfiboli, piroksenów i plagioklazów. Wzbogaca się natomiast w tlenki sodu, potasu i krzemionki. Zostaje bardzo dużo składników lotnych. Krystalizują plagioklazy zasobne w albit i tworzy się biotyt. Z nich powstaną m.in. granodioryty.

v stadium końcowe krystalizacji magmy - magma ma charakter resztkowy. Powstają wtedy granity i sienity. Przeważa skaleń potasowy (ortoklaz). jest duża zawartość krzemionki. Krystalizuje biotyt (z ciemnych minerałów). Temperatura magmy jest powyżej 600°C. W temperaturze między 600 a 500°C następuje etap pegmatytowy. Zasadniczą rolę skałotwórczą odgrywają resztki magmowe (rozrzedzone krzemiany). Powstają pegmatyty. Dalej trwa etap pneumatolityczny (500-400°C), gdzie przy znacznym udziale gazów silnie sprężonych magma przenika wydzielone już minerały i zbiorniki magmowe. Powstają: turmalin. topaz. beryl. Magma stygnie (temperatura poniżej 400°C). Powstają inne minerały z bardzo dobrze wykształconymi kryształami. Jest to etap hydrotermalny. W tym etapie następuje oddzielenie gorących zmineralizowanych wód i tzw. resztek pomagmowych, które krążąc szczelinami i porami w skałach utworzonych z zastygłej już magmy (oraz przenikając do innych okolicznych masywów skalnych), powodują przemiany chemiczne okolicznych skał a także dalej stygnąc tworzą wartościowe złoża np. kwarcu, wiele złóż różnych metali i innych minerałów (tzw. szeregi reakcyjne Bowena).

Klasyfikacja skał magmowych ze względu na zawartość S1O2 (wg. A. Bolewski)

v Skały kwaśne - przesycone krzemionka o jej zawartości powyżej 65 % (są barwy jasnej, duża zawartość minerałów jasnych, kwarcu) v Skały obojętne (pośrednie)- wysycane krzemionka zawartość SiC>2 od 53 - 65% v Skały zasadowe (bazyty)- z niedoborem krzemionki 54 - 44 % v Skały ultrazasadowe (ultrabazyty) - poniżej 44% SiC>2

PDF created with pdfFactory Pro trial yersion www.pdffactorv.com