4.1.1. Materiał nauczania
Pojęcie bezpieczeństwa i higieny pracy można zdefiniować, jako ogół środków technicznych, organizacyjnych i edukacyjnych (kształtowania sposobu zachowań) służących do zapewnienia akceptowalnych społecznie (zgodnych z prawem) warunków pracy poprzez eliminację lub minimalizację zagrożenia życia lub zdrowia osób wykonujących tę pracę. Istotą bezpieczeństwa i higieny pracy jest zapobieganie wypadkom i chorobom związanym z pracą, czyli działania idące w kierunku zapewnienia takich warunków pracy, abyśmy każdego dnia wracali z pracy cali i zdrowi, a jeżeli już zmęczeni, to w takim stopniu, aby regeneracja sił mogła następować w okresie przebywania poza pracą (czasie wolnym w ciągu doby, podczas weekendu, czy na urlopie wypoczynkowym).
Najważniejszymi pojęciami związanym z bhp są:
- bezpieczeństwo,
- higiena pracy,
ochrona pracy.
W ujęciu słownikowym termin „bezpieczeństwo” oznacza stan niezagrożenia lub spokoju. Jest to stan powodujący zarówno poczucie braku zagrożenia, jak i rzeczywisty jego brak. Jest to ochrona pracy mająca na celu zapewnienie nieszkodliwych dla zdrowia warunków pracy. Bezpieczeństwo pracy określają przepisy prawa i zasady.
Higieną pracy jest zespół warunków wpływających dodatnio na zdrowie ludzkie. To dział medycyny zajmujący się warunkami polepszenia zdrowotności jednostki i społeczeństwa oraz badający wpływ na zdrowie ludzkie takich czynników zewnętrznych jak woda, światło itp. Na potrzeby ochrony pracy, higieną pracy będzie przede wszystkim zapewnienie wykonywania pracy w warunkach odpowiadających obowiązującym normom w odniesieniu do czynników zewnętrznych (hałas, wibracja, natężenie światła czy porządek na stanowisku pracy) i w odniesieniu do czynników wewnętrznych (ogólny stan zdrowia pracownika, jego warunki psychofizyczne).
Ochrona pracy jest to zespół przepisów prawnych regulujących warunki pracy w celu ochrony życia i zdrowia ludzkiego w środowisku pracy oraz interesów pracowników. Celem ochrony pracy jest przede wszystkim zabezpieczenie pracownika przed niebezpieczeństwami wynikającymi z wykonywanej przez niego pracy poprzez zapewnianie odpowiednich jej warunków.
W tych definicjach posługiwaliśmy się dwoma pojęciami - przepis prawny i zasada. Przez przepis prawny rozumiemy przepisy zawarte w Kodeksie Pracy, który jest podstawowym zbiorem przepisów dotyczących bhp, określający prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy, oraz w rozporządzeniach wydanych przez uprawnionych ministrów np. Ministra Pracy i Polityki Socjalnej czy Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.
W praktyce często mówi się o zasadach bhp. Warto, zatem wiedzieć, że rozumie się przez to wszystkie zasady niewynikające bezpośrednio z obowiązującego prawa. Nie są one ujęte w systemie norm i przepisów prawnych i wynikają ze stanu techniki bądź doświadczenia życiowego. Przestrzeganie tych zasad ma wpływ na zapewnienie faktycznego bezpieczeństwa pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8