5520989782

4.2. Ergonomiczna organizacja miejsca pracy

4.2.1. Materiał nauczania Istota i cel ergonomii

Ergonomia - przystosowanie procesów, stanowisk i środowiska pracy do możliwości psychofizycznych człowieka [7, s. 6],

Nazwa „ergonomia" wywodzi się od dwóch greckich słów: ergon - co oznacza dzieło czyn, pracę, oraz nomos - oznaczającego zwyczaj, prawo, wiedzę. W wolnym tłumaczeniu na język polski można ją nazwać wiedzą o pracy ludzkiej.

Ergonomia ma dwa zasadnicze cele. Jednym z nich jest zapewnienie maksymalnej wydajności pracy, w taki sposób by nie spowodować pogorszenia stanu zdrowia pracownika. Drugi to optymalizacja elementów stanowiska przez dostosowanie ich do właściwości organizmu ludzkiego. Przedmiotem badań ergonomistów jest system złożony z człowieka (lub wielu ludzi), obiektów technicznych (narzędzi pracy) oraz zewnętrznych warunków działania (środowiska).

Projektowanie stanowiska pracy jest skomplikowanym procesem. Niezbędna jest w nim wiedza obejmująca zarówno predyspozycje psychofizyczne pracownika, jak również informacje o właściwościach jego przyszłych narzędzi i środowiska pracy. Dlatego inżynierowie coraz częściej pracują w interdyscyplinarnych zespołach, złożonych ze specjalistów różnych nauk. Ergonomia jest więc nauką interdyscyplinarną, korzystającą z osiągnięć takich dziedzin wiedzy, jak np.:

1)    bezpieczeństwo i higiena pracy (przy ustalaniu m.in. poziom dźwięku dopuszczalnego na stanowiskach pracy),

2)    psychologia prac (np. przy projektowaniu stanowisk bierze się pod uwagę takie elementy jak stres, motywacja),

3)    fizjologia (np. informacje o dopuszczalnym obciążeniu fizycznym człowieka),

4)    techniczne bezpieczeństwo pracy (np. dane na temat konstrukcji maszyn i urządzeń),

5)    antropometrii (np. wymiary człowieka, zasięgi i kąty skrętu kończyn),

6)    medycyna (np. informacje o przyczynach chorób).

Organizując miejsce pracy zgodnie z zasadami ergonomii należy wziąć pod uwagę takie elementy jak: bezpieczeństwo używanych w czasie pracy narzędzi, odpowiednie warunki środowiska (np. oświetlenie, mikroklimat), metody i organizację pracy (np. ilość osób na stanowisku, właściwa przemienność wysiłku i odpoczynku), odpowiedni dobór pracowników (pod względem kwalifikacji psychicznych i wykształcenia kierunkowego), wielkość obciążenia fizycznego i psychicznego występującego na stanowisku.

Ergonomia należy do nauk stosowanych, co oznacza, że może się rozwijać tylko wówczas gdy zasady i zalecenia przez nią wypracowane znajdują zastosowanie w praktyce.

W pewnym uproszczeniu można przyjąć, iż każda działalność człowieka zmierzająca do polepszenia warunków pracy, poprzez ich dostosowanie do własnych cech psychofizycznych ma znamiona ergonomii. W tym sensie każdy człowiek w pewien sposób prowadzi działalność ergonomiczną. Przykładem może być projektowanie wnętrza. Dobór kolorów, rozmieszczenie półek, szaf i szafek oraz ich wymiary są ściśle związane z naszymi predyspozycjami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18