- używać przydzielonej mu odzieży ochronnej i roboczej oraz sprzętu ochrony osobistej zgodnie z ich przeznaczeniem;
- poddawać się badaniom lekarskim wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zarządzonym przez właściwe organy i stosować się do zaleceń lekarskich.
Pracownik jest również obowiązany brać udział w szkoleniach i instruktażach z zakresu bhp, znać obowiązujące w tym zakresie przepisy oraz poddawać się wymaganym sprawdzianom i egzaminom.
Pracownik zobowiązany jest do powiadomienia przełożonego o każdym zauważonym w zakładzie pracy wypadku przy pracy albo zagrożeniu zdrowia lub życia ludzkiego. Pracownik, powiadamiając przełożonego może oddalić się z miejsca pracy, jeżeli zagrożenie nie zostało usunięte. Może on również powstrzymać się od wykonywania pracy, wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego dyspozycja w tym zakresie nie zapewnia bezpiecznego wykonania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.
Pracownik nie stosujący przepisów i zasad bhp może być ukarany karą porządkową przez pracodawcę. W Kodeksie pracy w Dziale czwartym, rozdział szósty, art. 108:
§ 1. Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować:
1) karę upomnienia,
2) karę nagany.
§ 2. Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy - pracodawca może również stosować karę pieniężną.
§ 3. Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń, o których mowa w art. 87 § 1 pkt 1-3.
§ 4. Wpływy z kar pieniężnych przeznacza się na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zadania pracodawcy w zakresie bhp
Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudnia ona pracowników. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie pracy. Ma on w szczególności obowiązek:
- organizowania stanowisk roboczych zgodnie z zasadami i przepisami bhp;
- zapewnienia pracownikom odzieży ochronnej i środków ochrony osobistej oraz dopilnowania ich stosowania zgodnie z przeznaczeniem;
- organizowania, przygotowania i prowadzenia robót w sposób chroniący przed wypadkami w czasie pracy oraz chorobami zawodowymi;
- sprawowania nadzoru nad bezpiecznym i higienicznym stanem pomieszczeń pracy oraz wyposażenia technicznego, a także sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem przez pracowników zasad i przepisów bhp;
- wykonać zalecenia lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami. Pracodawca jest zobowiązany informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże
się z wykonywaną pracą oraz zasadach ochrony przed zagrożeniem. Należy w tym miejscu zdefiniować „ryzyko zawodowe”.
Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”